Onderzoekers in Groningen ontwikkelden een genetische test nog vóór de zwangerschap om zeldzame erfelijke ziektes op te sporen. Is de toekomst een DNA-test voordat je stopt met de pil?

Groot nieuws: een artikel dat aan zou tonen dat GM-maïs gevaarlijk is, is vorige maand teruggetrokken. Alle grote dagbladen haalden het nieuws met veel tromgeroffel binnen: weer extra aanwijzingen dat GM-voedsel veilig is. Mens en dier kunnen rustig doorgaan met het consumeren van genetisch gemodificeerd (GM) voedsel, zoals ze al bijna 20 jaar doen… Helaas […]

Er komt grootschalig onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van IVF op kinderen. Maar wat nog ontbreekt is onderzoek naar de vraag waaróm stellen niet op een gewone manier zwanger kunnen worden.

Een nieuw model om de leeftijd van weefsels te bepalen bleek verbazingwekkend nauwkeurig. Dit model kan toepassingen hebben in de forensische biologie, maar ook in de diagnose van kanker.

De NIPT-test wordt door gyneacologen en genetici gezien als een van de grootste doorbraken in de prenatale zorg sinds de invoering van de echoscopie. In Nederland is de test verboden, waardoor veel ouders naar het buitenland uitwijken, waar ze de test zelf betalen. Het is toch absurd dat de laatste wetenschappelijke doorbraak zo alleen bereikbaar is voor de rijken?

Big Data gaat niet alleen om het opsporen van terroristen of persoonsgericht reclame maken. Big Data gaat ook in de gezondheidszorg een grote rol spelen. Een recent Amerikaans onderzoek naar de ziekte van Alzheimer is hier een mooi voorbeeld van.

Genealogie is hot, en genetische genealogie is nog veel hotter. Maar wat zegt dat nou eigenlijk, als een “test” uitwijst dat je afstamt van de Vikingen? Helemaal niets, betoogde een Britse hoogleraar genetica laatst, en ik geef hem groot gelijk.

Sjoerd Repping is hoogleraar humane voorplantingsbiologie bij het AMC. Hij bestudeert mannen en vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen, en schuwt daarbij de maatschappelijke discussie, over bijvoorbeeld het invriezen van eicellen niet. In tegendeel, hij voegt er graag wat wetenschap aan toe.

In augustus werd in Leicester, Engeland, een skelet opgegraven dat van de Engelse koning Richard III zou kunnen zijn. Vorige week werd het nieuws onthuld: het skelet was van Koning Richard III! Want “het DNA” was geanalyseerd, en als “het DNA” klopt, dan is het zo! Historici maken zich nu al druk om een herbegrafenis van de koning, maar wetenschappers hebben nog hun twijfels.

Onderzoekers uit Mainz hebben toevallig een nieuw stapje in het proces van geslachtsbepaling ontdekt. Maar eigenlijk bestudeerden zij iets heel anders. Het blijkt dat wetenschappers uit verschillende hoeken van de biologie lang niet altijd op de hoogte zijn van elkaars ontdekkingen, en niet veel verder kijken dan hun eigen onderzoek lang is.

Eet Mij is een zoektocht naar de oorsprong van obesitas. Naar de psychologie en de genetica van dik en dun, naar de invloed van de supermarkten, de media en de grote fastfoodketens, en naar de invloed van onze eigen wil op onze buikomvang. De conclusie van het boek is dat het ouderwetse idee ‘ieder pondje […]

In Volendam komt door inteelt een erfelijke afwijking (de Volendamse ziekte) erg vaak voor. Het AMC heeft nu een speciaal spreekuur opgezet voor erfelijkheidsonderzoek voor iedereen uit Volendam met een kinderwens. Zal hiermee de Volendamse ziekte worden uitgeroeid? Of gaat deze moderne vorm van eugenetica een stap te ver?

De banaan is het meest gegeten stuk fruit in de westerse wereld. In veel landen in Afrika en Azië zijn bananen zelfs een essentieel onderdeel van het dieet. Het slechte nieuws: de banaan wordt bedreigd door een agressieve schimmel. Het goede nieuws: de opheldering van de DNA-volgorde van de banaan, vorige maand gepubliceerd in het tijdschrift Nature, zou wel eens zijn redding kunnen zijn.

Eeneiige tweelingen zijn onmisbaar gebleken voor veel medisch onderzoek; ieder verschil in gedrag, uiterlijk, IQ, ziekte en gezondheid tussen het ene of het andere lid van de tweeling móet namelijk veroorzaakt zijn door omgevingsfactoren. Maar een recent verschenen onderzoek suggereert dat eeneiige tweelingen genetisch misschien helemaal niet zo gelijk zijn als altijd werd gedacht. Legt dat een bom onder alle tweelingconclusies uit het verleden?

Als je het hoofd afsnijdt van de platworm Schmidtea mediterranea, gaat deze worm niet dood maar groeit er in 7 dagen een nieuw hoofd aan de staart, compleet met hersenen. Ook vanuit het afgesneden hoofd groeit een nieuwe staart en zo heb je dus twee wormen, die genetisch identiek zijn (een kloon van elkaar dus).

Nu mensen door de verbeterde gezondheidszorg steeds ouder worden kent iedereen wel voorbeelden van (bijna) honderdjarigen. Het is ook zeker niet onopgemerkt gebleven dat hoge leeftijden vaak binnen één familie voorkomen; ouderdom is dus erfelijk. Maar welke erfelijke factoren ervoor zorgen dat mensen in de ene familie veel ouder worden dan in een andere familie […]

Ceanorhabditis elegans (C. elegans) is het troeteldiertje van de moleculaire biologie (en onze ex-minister van onderwijs Ronald Plasterk); deze 1mm-grote rondworm heeft in het verleden al twee Nobelprijzen in de wacht gesleept (in 2002 en 2006) en was het eerste organisme waarvan de totale DNA-volgorde bekend werd (in 1998). Nu hebben onderzoekers uit Nottingham deze […]

In China kan alles sneller en goedkoper worden gefabriceerd. Electronica, kleding, speelgoed: als het goedkoop moet, wordt het in China geproduceerd. De Chinezen hebben nu ook de markt van het DNA-sequencen ontdekt – het “lezen” van de letters van ons erfelijk materiaal. Dit is de afgelopen decennia heel belangrijk geweest voor onderzoek in allerlei takken: […]

10 jaar na de publicatie van het humane genoom is de “erfelijkheidsleer”, of Genetica, nog lang niet af. Bij de afdeling Genetica van het UMCG zijn er recent een hoogleraar klinische genetica en een hoogleraar genoomanalyse bijgekomen, die zich gaan bezighouden met het toepassen van nieuwe technieken in de dagelijkse praktijk van het ziekenhuis om […]

Overal worden we platgegooid met lijstjes, ook in de wetenschap: Wat vinden de auteurs van Sciencepalooza? Dit jaar beknopte en uitgebreide lijstjes. Voor een kwartier verdwalen op Internet of een 10sec quick-fix…

Kunstenaars en wetenschappers – het lijken twee uitersten. Kunstenaars zijn op een creatieve manier bezig om mooie dingen te maken en laten zien, terwijl wetenschappers hun dagen spenderen in donkere laboratoria of achter computers om de oorsprong van ons leven te ontrafelen. Toch is er meer overeenkomst dan je zou denken – ook om een […]

Vraag iemand over zijn of haar lengte en die van familieleden, en er volgt een verhaal over dat iedereen in de familie erg lang is, of juist heel klein. Lengte is namelijk erfelijk bepaald en zelfs zo sterk, dat als de lengte van twee ouders bekend is, met 80% zekerheid gezegd kan worden hoe groot hun kinderen gaan worden. Maar welke genen, welke stukjes DNA, zorgen hier precies voor?

Dit artikel is deel 1 in de reeks over de Academische Jaarprijs – een wedstrijd tussen Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen voor de beste vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar een groot publiek. Vijf teams strijden op 27 oktober tijdens de finale in de Stadsgehoorzaal in Leiden om een prijs van 100.000 euro om hun plannen waar […]

Volgens de Bijbel (Genesis 5:27) werd Methusalem maar liefst 969 jaar oud. Ook zijn familieleden bereikten astronomisch hoge leeftijden: zijn vader werd 365 jaar oud en zijn zoon zou het 777 jaar hebben volgehouden. Nu de medische wetenschap steeds beter wordt, en ziektes waar men vroeger aan dood ging met een bezoekje aan de huisarts […]

Het is een gemeen spelletje (waar ik me zelf nooit aan heb gewaagd…): als je bij een salamander een poot of de staart afsnijdt loopt het diertje vrolijk verder en groeit na verloop van tijd weer een nieuwe poot/staart aan… Ook regenwormen en zebravisjes hebben de mogelijkheid om lichaamsdelen te regeneren. Zoogdieren kunnen dit (helaas) […]

Op de open dag van het Universitair Medisch Centrum Groningen deed de afdeling Genetica een onderzoek onder bezoekers naar wat mensen weten over erfelijkheid. We vroegen bij welk deel van de humane ziektes men dacht dat erfelijkheid betrokken was: 0-20%, ongeveer 50% of 80-100%. Bijna eenderde van de ondervraagden dacht dat erfelijkheid bij slechts een […]

Op 26 juni 2000 sprak toenmalig president van de VS, Bill Clinton, de woorden: “Vandaag …  vieren we de voltooiing van het eerste overzicht van het volledige humane genoom … Hiermee zal de mensheid immense nieuwe mogelijkheden voor de geneeskunst tot zijn beschikking hebben. Genoom-wetenschap zal een enorme impact op onze levens en de levens […]

Dagelijks worden door onderzoekers nieuwe gen-variaties ontdekt die mogelijk betrokken zijn bij allerlei ziektes, uiterlijke kenmerken en gedrag. Soms worden deze ontdekkingen door de (populaire) media volledig uit hun verband getrokken. Vier opmerkelijke ‘krantenkoppen’ op nu.nl. “Gen geeft vrouwen meer bedpartners” In deze studie kregen 150 studenten een vragenlijst over hun liefdesleven, vervolgens werd de […]