Met een vriend van mij ga ik vaak uit eten. De wijn die daarmee vaak gepaard gaat maakt het lastig om te onthouden wie de vorige keer de rekening betaald heeft. Daarom hebben we een systeem bedacht dat in principe eerlijk is: ik gooi een muntje op, bij kop betaal ik, bij munt betaalt hij. Maar sinds de introductie van dit systeem ben ik nu zeven achtereenvolgende keren de sjaak geweest, tot groot leedvermaak van de vriend. Daarom heb ik voorgesteld om de volgende keer naar een duurder restaurant te gaan. Een oude casinotruc: steeds minstens dubbel inleggen, dan speel je op enig moment wel weer quitte.
Nu blijkt uit onderzoek dat ik niet de enige loser ben die na verlies zijn inzet verhoogt. Het was al bekend dat boosheid leidt tot het nemen van grotere risico’s – ik ben inderdaad not amused dat mijn restaurantvriend zo’n plezier heeft in mijn pech. Nieuws is dat ook het verliezen van een wedstrijd aan kan zetten tot het verhogen van je inzet, zelfs zonder dat die inzet je verlies weer kan compenseren. Na een wedstrijdje sommen maken werd aan een derde van deelnemers eerlijk verteld dat ze gewonnen hadden, aan een derde dat ze verloren hadden, en aan een derde helemaal niets. Puur het verliezen zette mannen ertoe aan om in een volgend spel grotere risico’s te nemen. De Zwitsers/Nederlandse econoom die dit aantoont, Thomas Buser, laat zien ik als vrouw dus een uitzondering daarin ben.
Het is natuurlijk volledig willekeurig of ik kop of munt gooi – maar stel dat ik gewoon ‘slecht’ ben in muntjes opgooien? Juist die gedachte is waarschijnlijk funest voor de prestaties van vrouwen in competitieve situaties. Als vrouwen verliezen, schrijven ze de uitkomst eerder dan mannen toe aan hun eigen falen in plaats van aan pech of luiheid. Als reactie daarop gaan ze minder moeite doen en presteren ze na verlies vaak slechter. (Zie ook deze column, waarin ik beschrijf dat vrouwen minder hard gaan lopen van alleen al het vooruitzicht van competitie).
Waardoor dat ‘leaning out’ van vrouwen wordt veroorzaakt is onduidelijk. Mogelijk zijn verschillende hormonale reacties op winst en verlies de oorzaak ervan. Na gokspelletjes stijgt het testosteronniveau van winnaars meer dan dat van verliezers, en testosteron leidt tot het nemen van meer risico. Maar er zijn mensen die als reactie op verlies meer testosteron in hun bloed krijgen, en ook zij zetten daarna nog meer op het spel.
De deelnemers die aan het experiment van Buser meededen en de eerste keer verloren, verdienden gemiddeld 20% minder (€1,30) doordat ze daarna hoger gingen inzetten en slechter presteerden. Dat dure restaurant van mij zou wel eens ernstigere gevolgen kunnen hebben.
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
11.05.2015
09:45
Dus Eva en haar vriend drinken zoveel wijn als zij uit eten gaan dat zij na afloop niet meer weten wie de vorige keer de rekening heeft betaald. Na introductie van kop-of-munt blijken zij heel precies te weten wie de vorige keer heeft betaald. Zij weten het nu zelfs van zeven etentjes in totaal. Zijn zij gestopt met drinken of scherpt gokken het geheugen?
08.05.2015
17:48
Eva schreef: “Daarom hebben we een systeem bedacht dat in principe eerlijk is: ik gooi een muntje op, bij kop betaal ik, bij munt betaalt hij.”
Hiermee bedoelt ze natuurlijk, dat de kans per worp 0,5 is, en dus is de gemiddelde kans voor een reeks worpen ook 0,5.
Maar na 7 keer gegooid te hebben, lijkt het in haar geval helemaal niet eerlijk, en de vraag is, hoe kan dat? Het zit hem natuurlijk in het woordje ‘gemiddeld’.
En dus, als je 10 keer gooit, kan je gemakkelijk verder afwijken van het getal 0,5 dan wanneer je, zeg 100 keer gooit. Maar als 10.000 mensen elk 100 keer zouden gooien, zullen daar ook wel een paar mensen tussen zitten, met een rare afwijking van het gemiddelde getal 0,5.
Met andere woorden, een gemiddelde is nooit een garantie, maar naarmate je vaker gooit, kom je wel dichter bij het gemiddelde.
Stel nu, dat Eva gemiddeld 1 keer per week met de vriend naar een restaurant gaat, en gemiddeld kost zo’n avondje 80 euro. Dan is na 4 weken de situatie als volgt: Hoe dan ook, is er 4×80= 320 euro uitgegeven. Maar de vraag is: door wie? Als het helemaal eerlijk was, zouden beiden 160 euro uitgegeven hebben. Maar Eva verloor de eerste 4 keer, en moest dus het maximale bedrag betalen, 320 euro.
En het hele punt is, dat je al in het begin moet kunnen inschatten, of beide partijen het maximale bedrag per maand probleemloos kunnen betalen. Maar ook dan ben je er nog niet, want alleen na, zeg 100 keer uitgaan, kom je waarschijnlijk dicht bij het gemiddelde, namelijk dat beide ongeveer 50 keer betaald hebben. En dus is een ander belangrijk punt: 100 weken is ongeveer 2 jaar, en moet je kunnen inschatten, zijn beide partijen bereid om 2 jaar lang hiermee door te gaan? En zelfs als ze daartoe bereid zijn, welke omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat het alsnog eerder stopt, (zoals een verlies van inkomsten door een van beide partijen).
Eva verloor 7 keer achter elkaar, en dat betekent, dat ze in het beste geval 7 keer achter elkaar moet winnen om weer quitte te spelen.
Als geld werkelijk een probleem zou zijn, zou ze kunnen zeggen, allemaal leuk en aardig, maar ik kan de kosten niet meer dragen, dus we veranderen de spelregels tijdelijk: bij kop win ik, bij munt verlies jij.
Een beetje sportieve vriend zou hier wel op ingaan denk ik.
Eva loopt hierbij het risico dat de vriend boos wordt, en ermee stopt, maar ja, dat zegt dan ook wel weer iets van de vriend, en zo beperkt ze wel haar verlies