Ebola_virus_virion

Sinds de eerste uitbraak in maart in Guinee grijpt het Ebola-virus steeds verder om zich heen in West-Afrika. Met nu al meer dan 900 doden is het de dodelijkste uitbraak van het virus ooit. Liberia kondigde zelfs deze week de noodtoestand af om de situatie niet verder uit de hand te laten lopen. Verschillende westerse landen, als Engeland en de VS, maken zich ook zorgen over de komst van (mogelijke) Ebola-patiënten naar hun land en de risico’s daarvan voor de bevolking. Is deze angst overdreven, of zou Nederland er óók goed aan doen alvast voorzorgsmaatregelen te nemen?

Hoge mortaliteit

Het Ebola-virus is een naar ding. Wanneer een patiënt besmet is met het virus, krijgt hij of zij al snel griep-achtige symptomen zoals koorts, keelpijn, hoofdpijn en spierpijn, gevolgd door misselijkheid, diarree en overgeven. Later gaan deze symptomen over in interne bloedingen, nierfalen, en in 50-90% van de gevallen heeft besmetting de dood als gevolg. Een veel hogere mortaliteit dus dan bijvoorbeeld het influenza-virus dat griep veroorzaakt, waarbij de symptomen in het begin vergelijkbaar zijn, maar slechts zo’n 0,2% van de geïnfecteerden overlijdt.

Niet zo besmettelijk

Maar tegenover het feit dat Ebola een enge, vaak dodelijke ziekte is, staat dat Ebola eigenlijk helemaal niet zo besmettelijk is. Het eerder genoemde influenza-virus kan zich verspreiden via (aerosolen in) de lucht, en dus via niezende collega’s, deurkrukken, de crèche van je kinderen en andere manieren die in het dagelijks leven bijna niet te vermijden zijn. Daarbij komt dat een persoon met griep besmettelijk is vanaf een dag vóórdat symptomen beginnen, tot enkele dagen daarna. Het Ebola-virus daarentegen kan alleen maar worden verspreid via contact met lichaamsvloeistoffen van besmette personen, als braaksel, urine, ontlasting en bloed, iets waar veruit de meeste mensen niet dagelijks mee in aanraking komen. Alleen ziekenhuispersoneel, verzorgenden en naaste familieleden van Ebola-patiënten lopen daarom een groot risico geïnfecteerd te raken. Ook is het Ebola-virus pas overdraagbaar nádat de eerste symptomen zich hebben geopenbaard, en Ebola-patiënten zijn dan vaak al te ziek om zich nog onder de mensen te bevinden. Dus, de kans dat het virus zich ver buiten de landen verspreidt waar het nu voorkomt is niet zo heel erg groot.

Betere gezondheidszorg

Daarnaast is in West-Afrika de gezondheidszorg bij lange na niet op het niveau van hier. Een patiënt die ‘vermoedelijk’ met Ebola besmet is zal in Europa of de VS onmiddellijk in quarantaine gebracht worden, waarbij artsen en verplegers de patiënt alleen met de grootst mogelijke voorzorgsmaatregelen zullen benaderen. In Afrika daarentegen worden veel patiënten thuisgehouden, ten eerste omdat de symptomen lang niet altijd gelijk herkend worden, maar ook vaak uit angst voor artsen en ziekenhuizen (die volgens traditionele geloven dood en verderf zaaien). Daarnaast zijn veel gezondheidswerkers niet goed genoeg op de hoogte van voorzorgsmaatregelen die nodig zijn om de verspreiding van het virus een halt toe te roepen.

Ebola-patiënt in de VS

Afgelopen weekend werd een Amerikaanse arts die in Liberia assisteerde met de behandeling van patiënten, doodziek teruggevlogen naar Atlanta. Heel (angstig) Amerika stond op zijn kop: men was doodsbang dat het virus ook de VS zou bereiken, en daar vele slachtoffers zou maken. Maar deze angst is echt ongegrond. De man werd in een afgeschermd vliegtuig vervoerd, in een speciaal voor zeer besmettelijke en gevaarlijke virussen gebouwde kamer opgenomen in het ziekenhuis, en de artsen en verplegers die de man verzorgen weten dondersgoed waar ze mee bezig zijn. De man zal medicijnen krijgen en aan beademingsmachines gelegd worden, en mogelijk transfusies ondergaan, behandelingen die in de primitieve ziekenhuizen in Afrika niet voorhanden zijn. De kans dat hij het overleeft is vele malen groter dan wanneer hij in Liberia was gebleven. Het virus zal in de Verenigde Staten dus hoogstwaarschijnlijk beperkt blijven tot enkele gezondheidswerkers die het in West-Afrika hebben opgelopen. De bevolking hoeft écht niet te vrezen voor Ebola, wat sommige onruststokers ook verkondigen op het internet.

De lokale bevolking in West-Afrika daarentegen loopt wel degelijk een groot risico om besmet te raken. En wanneer zij besmet raken is de kans dat ze overlijden aanzienlijk, vanwege de vaak (te) late diagnose, de primitieve ziekenhuizen, het tekort aan goede medicijnen en quarantaine-ruimtes, en daarbij de angst voor westerse gezondheidszorg. Het blijft dus wél van groot belang dat gezondheidsprofessionals uit Europa en de VS hulp bieden aan de landen waar het Ebola-virus zich nu verspreidt om het tekort aan goede gezondheidszorg zoveel mogelijk aan te vullen. Alleen dan kan ook de epidemie in Afrika een halt worden toegeroepen.