Waarom wij niet bang hoeven te zijn voor Ebola (maar wel hulp moeten sturen naar West-Afrika)
Verschenen in Columns en Opinie, Focus, Volkskrant

Sinds de eerste uitbraak in maart in Guinee grijpt het Ebola-virus steeds verder om zich heen in West-Afrika. Met nu al meer dan 900 doden is het de dodelijkste uitbraak van het virus ooit. Liberia kondigde zelfs deze week de noodtoestand af om de situatie niet verder uit de hand te laten lopen. Verschillende westerse landen, als Engeland en de VS, maken zich ook zorgen over de komst van (mogelijke) Ebola-patiënten naar hun land en de risico’s daarvan voor de bevolking. Is deze angst overdreven, of zou Nederland er óók goed aan doen alvast voorzorgsmaatregelen te nemen?
Hoge mortaliteit
Het Ebola-virus is een naar ding. Wanneer een patiënt besmet is met het virus, krijgt hij of zij al snel griep-achtige symptomen zoals koorts, keelpijn, hoofdpijn en spierpijn, gevolgd door misselijkheid, diarree en overgeven. Later gaan deze symptomen over in interne bloedingen, nierfalen, en in 50-90% van de gevallen heeft besmetting de dood als gevolg. Een veel hogere mortaliteit dus dan bijvoorbeeld het influenza-virus dat griep veroorzaakt, waarbij de symptomen in het begin vergelijkbaar zijn, maar slechts zo’n 0,2% van de geïnfecteerden overlijdt.
Niet zo besmettelijk
Maar tegenover het feit dat Ebola een enge, vaak dodelijke ziekte is, staat dat Ebola eigenlijk helemaal niet zo besmettelijk is. Het eerder genoemde influenza-virus kan zich verspreiden via (aerosolen in) de lucht, en dus via niezende collega’s, deurkrukken, de crèche van je kinderen en andere manieren die in het dagelijks leven bijna niet te vermijden zijn. Daarbij komt dat een persoon met griep besmettelijk is vanaf een dag vóórdat symptomen beginnen, tot enkele dagen daarna. Het Ebola-virus daarentegen kan alleen maar worden verspreid via contact met lichaamsvloeistoffen van besmette personen, als braaksel, urine, ontlasting en bloed, iets waar veruit de meeste mensen niet dagelijks mee in aanraking komen. Alleen ziekenhuispersoneel, verzorgenden en naaste familieleden van Ebola-patiënten lopen daarom een groot risico geïnfecteerd te raken. Ook is het Ebola-virus pas overdraagbaar nádat de eerste symptomen zich hebben geopenbaard, en Ebola-patiënten zijn dan vaak al te ziek om zich nog onder de mensen te bevinden. Dus, de kans dat het virus zich ver buiten de landen verspreidt waar het nu voorkomt is niet zo heel erg groot.
Betere gezondheidszorg
Daarnaast is in West-Afrika de gezondheidszorg bij lange na niet op het niveau van hier. Een patiënt die ‘vermoedelijk’ met Ebola besmet is zal in Europa of de VS onmiddellijk in quarantaine gebracht worden, waarbij artsen en verplegers de patiënt alleen met de grootst mogelijke voorzorgsmaatregelen zullen benaderen. In Afrika daarentegen worden veel patiënten thuisgehouden, ten eerste omdat de symptomen lang niet altijd gelijk herkend worden, maar ook vaak uit angst voor artsen en ziekenhuizen (die volgens traditionele geloven dood en verderf zaaien). Daarnaast zijn veel gezondheidswerkers niet goed genoeg op de hoogte van voorzorgsmaatregelen die nodig zijn om de verspreiding van het virus een halt toe te roepen.
Ebola-patiënt in de VS
Afgelopen weekend werd een Amerikaanse arts die in Liberia assisteerde met de behandeling van patiënten, doodziek teruggevlogen naar Atlanta. Heel (angstig) Amerika stond op zijn kop: men was doodsbang dat het virus ook de VS zou bereiken, en daar vele slachtoffers zou maken. Maar deze angst is echt ongegrond. De man werd in een afgeschermd vliegtuig vervoerd, in een speciaal voor zeer besmettelijke en gevaarlijke virussen gebouwde kamer opgenomen in het ziekenhuis, en de artsen en verplegers die de man verzorgen weten dondersgoed waar ze mee bezig zijn. De man zal medicijnen krijgen en aan beademingsmachines gelegd worden, en mogelijk transfusies ondergaan, behandelingen die in de primitieve ziekenhuizen in Afrika niet voorhanden zijn. De kans dat hij het overleeft is vele malen groter dan wanneer hij in Liberia was gebleven. Het virus zal in de Verenigde Staten dus hoogstwaarschijnlijk beperkt blijven tot enkele gezondheidswerkers die het in West-Afrika hebben opgelopen. De bevolking hoeft écht niet te vrezen voor Ebola, wat sommige onruststokers ook verkondigen op het internet.
De lokale bevolking in West-Afrika daarentegen loopt wel degelijk een groot risico om besmet te raken. En wanneer zij besmet raken is de kans dat ze overlijden aanzienlijk, vanwege de vaak (te) late diagnose, de primitieve ziekenhuizen, het tekort aan goede medicijnen en quarantaine-ruimtes, en daarbij de angst voor westerse gezondheidszorg. Het blijft dus wél van groot belang dat gezondheidsprofessionals uit Europa en de VS hulp bieden aan de landen waar het Ebola-virus zich nu verspreidt om het tekort aan goede gezondheidszorg zoveel mogelijk aan te vullen. Alleen dan kan ook de epidemie in Afrika een halt worden toegeroepen.
10.10.2014
14:20
Citaat van Eva Teuling: ‘Het Ebola-virus daarentegen kan alleen maar worden verspreid via contact met lichaamsvloeistoffen van besmette personen, als braaksel, urine, ontlasting en bloed, iets waar veruit de meeste mensen niet dagelijks mee in aanraking komen.’ Dus als er bijvoorbeeld 1 ebola-besmette persoon in Europa naar het openbaar toilet gaat…en de volgende toiletbezoeker zeikt er spetterend tegenaan….en dan de volgende en de volgende…..of als 1 ebola-besmette persoon op een grasveldje braakt en de meeuwen, duiven, katten, honden of ratten enzovoorts nemen er een hapje van dan hebben we waarschijnlijk een probleem. Wat als de met ebola-besmette persoon seks heeft of een jointje deelt? Citaat eva: ‘iets waar veruit de meeste mensen niet dagelijks mee in aanraking komen.’ Wie of wat garandeert zulks?
Als een personeels lid van een ziekenhuis aan het werk is bijvoorbeeld en door ebola besmet wordt, hoe lang kan het duren dat de besmetting wordt vastgesteld? Ondertussen kunnen andere patienten door hetzelfde personeelslid besmet worden. En hoe zit het met zweet? De natuurlijke neiging van veel mensen is om bij problemen de kop in het zand te steken. Dat ziet men ook bij andere kwesties. Nonchalance. Maak je niet druk mentaliteit. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Er zijn mensen die hun zorgkosten niet meer kunnen betalen, krijgen die honderduizenden mensen ook een ebolabehandeling als het erop aankomt? Is er wel genoeg capaciteit voor grotere aantallen van zware zorgnoden? Zoveel beademingsmachines zijn er nu ook weer niet aan te slepen. Nog niet te spreken van de burocratie.
Voorkomen is velen malen beter als genezen. En de grenzen met west afrika zijn nog steeds open, misschien is dat juist door de veel te makkelijke stelling dat westerse ziekenhuizen ‘het wel aan zouden kunnen.’ ‘Je hoeft er niet bang voor te zijn’ Je kunt echter wel dood gaan aan Ebola maar je hoeft er niet bang voor te zijn.
Hier hebben we echt wat aan, beste Eva.
Als die ziekenhuizen het wel aan zouden kunnen waarom zijn er dan nog steeds 100 duizenden chronisch zieken in Nederland? Grote vraag. Als ebolapatienten vrij rondreizen is het dweilen met de kraan open. De kans op verspreiding is dan groot en europa is dichter bevolkt als afrika, dat ook nog.
06.10.2014
11:48
Beste Doraaa, de ‘bewijzen’ dat het virus zich via de lucht verspreiden zijn allemaal onjuist gebleken. Het virus is zeker gevaarlijk, maar echt niet zo besmettelijk, en in landen waar we bevoordeeld zijn met een goed werkend gezondheidssysteem hoeven we niet bang te zijn voor Ebola. Hulp in Afrika blijft echter nog steeds geboden, omdat daar de gezondheidszorg niet goed genoeg is om het virus in te dammen. Dáár moeten we ons druk om maken, niet om enkele Ebola-patiënten die in Nederland behandeld worden.
05.10.2014
12:11
Jullie houden mensen voor de gek met je het is niet zo gevaarlijk en kan alleen worden besmet via lichaamsvloeistoffen. HET VERSPREID ZICH OOK VIA LUCHT MENSEN!!!! Dus stop met mensen dom te houden en zeg waarheid!!
09.09.2014
15:12
je noemt een heel rijtje menselijke lichaamsvloeistoffen op waarmee ik inderdaad niet snel in aanraking hoop te komen. maar ebola is ook overdraagbaar via zweet. dat is bijna niet te vermijden in west afrika… ik zou wel willen weten hoelang het virus in lichaamsvloeistoffen overleeft om een volgende persoon te besmetten.
30.08.2014
21:47
Is allemaal wel leuk en aardig dat ze die mensen terug hallen naar landen waar artsen worden behandelt maar stel je voor dat wel veder zou uitbreiden dan is het einde van de mensheid leven de dieren veder zonder ons op paar mensen naar misschien dan
10.08.2014
09:23
Niet alleen traditionele geloven houden mensen in Afrika weg bij de ziekenhuizen maar ook de ‘moderne’ evangelische gemeentes die uit de V.S. overgewaaid zijn houden de mensen weg.
Alhoewel ik sterke twijfels heb of deze pastors op dit moment erg staan te springen om deze mensen te genezen.
De hand opleggingen geven denk ik nogal wat risico’s voor besmetting van de geestelijke.
10.08.2014
09:22
Niet alleen traditionele geloven houden mensen in Afrika weg bij de ziekenhuizen maar ook de ‘moderne evangelische gemeentes die uit de V.S. overgewaaid zijn houden de mensen weg.
Alhoewel ik sterke twijfels heb of deze pastors op dit moment erg staan te springen om deze mensen te genezen.
De hand opleggingen geven denk ik nogal wat risico’s voor besmetting van de geestelijke.
09.08.2014
07:19
“Alleen dan kan ook de epidemie in Afrika een halt worden toegeroepen.”
Daarmee kan wellicht ook de angst voor westerse gezondheidszorg (en westerse cultuur?) worden weggenomen.