De erg aardige taxichauffeur was obees en had diabetes type 2. Ik zat in zijn taxi op weg naar een bijeenkomst over obesitas en de gevolgen daarvan. Hij vertelde precies het verhaal dat ik van plan was in mijn presentatie te vertellen: patiënt met klachten komt bij de arts, die constateert een te hoog bloedglucose-niveau en raadt de patiënt aan om meer te bewegen en minder te eten. Na drie maanden constateert de arts dat het niet is gelukt en wordt de pillentrucendoos opengetrokken. De chauffeur slikte Metformine om z’n bloedglucose op pijl te houden, statines tegen te hoog cholesterol en nog een bloeddrukverlagend middel. Op advies van zijn internist zou hij nu beginnen met een middel dat misselijkheid veroorzaakt als er teveel gegeten wordt, in de hoop op die manier zijn gewicht onder controle te houden.
Ik vertelde hem wat het effect van een gezonde leefstijl voor hem zou kunnen betekenen; aanzienlijk minder medicijnen en een veel lagere kans op extra aandoeningen. Ik spiegelde hem voor dat op een gegeven moment de medicijnen niet goed meer zouden werken en dat hij wellicht insuline zou moeten gaan spuiten. Een verandering van leefstijl was dus echt noodzakelijk, zoals zijn huisarts hem dat waarschijnlijk ook had aangeraden. Meer bewegen ging niet, vertelde hij, als taxichauffeur draaide hij onregelmatige diensten en daarin paste extra bewegen niet. Minder en gezonder eten was ook lastig, sinds hij was gestopt met roken was er 15 kilo bijgekomen. Hij maakte zich wel zorgen over de vijfjaarlijkse keuring, waarbij hij zijn rijbewijs zou kunnen kwijtraken.
Dit gesprek bleef een aantal dagen knagen. Waarom, vroeg ik me af, nam hij zelf niet de beslissing om gezonder te gaan leven? Het kon hem uiteindelijk zijn baan kosten. Ik had geen tijd hem van mijn opa te vertellen, wiens onderbeen als complicatie ten gevolge van diabetes type 2 geamputeerd moest. Het probleem was dat de chauffeur volledig vertrouwde op de pillen die hij voorgeschreven kreeg. Die werken in eerste instantie uitstekend, maar nemen niet de oorzaken van de problemen weg. De chauffeur had terloops verteld dat de dosis Metformine net verhoogd was omdat de glucosespiegels in zijn bloed toch weer waren verhoogd.
Zou meer bewegen en gezonder en minder eten niet op recept kunnen worden voorgeschreven? In Amerika is een eerste voorzichtige stap in deze richting gezet. Artsen kunnen daar binnenkort een app voorschrijven, die ook nog eens door de zorgverzekeraar wordt vergoed. Deze app, biedt de patiënt hulp bij het zelfmanagen van diabetes type 2. De app houdt onder andere het voeding- en beweginspatroon van patiënten bij. Op basis van deze data stuurt de app emails en sms-berichten en functioneert zo als coach om de leefstijlverandering van de patiënt te ondersteunen. Het is niet duidelijk of er via de app ook data gedeeld kan worden met de arts of de praktijkondersteuner of met bijvoorbeeld een diëtist of fysiotherapeut. Dat lijkt me essentieel: door controle van een zorgverlener, het meekijken van een man in een witte jas, zal de voorgeschreven leefstijlverandering een stuk minder vrijblijvend aanvoelen.
Ik ben benieuwd wanneer we dergelijke hulpmiddelen in Nederland voorgeschreven krijgen door artsen en vooral wanneer ze worden vergoed door zorgverzekeraars. Een dergelijke investering zal in eerste instantie wel het nodige van zowel de patiënt als zorgverlener vergen, maar zal zich op de lange termijn ongetwijfeld dubbel en dwars terugverdienen. Ik zou het de taxichauffeur gunnen.
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
30.11.2013
08:38
Haarscherp en herkenbaar artikel. Ik voldoe precies aan de beschrijving van de taxichauffeur: Vijftig-plus, obees, te weinig beweging en al 4 jaar DM type 2 gediagnosticeerd. Nog geen insulinegebruik, wel methformine en glimeperide gebruikend.
Hoe ik er als patient in zit? Ondanks de waarschuwing van de arts en mijn eigen verstand volg ik de adviezen slechts half-half op: Het ingesleten gedrag is een comfort zone met betonnen wanden. Ja ik ga eens in de week naar de fysiotherapeut alwaar ik wordt afgebeuld en waar ik werk aan het opbouwen van de spiermassa om de gevoeligheid voor het lichaamseigen insuline te vergroten. Ook besef ik dat de toediening van extra insuline zal leiden tot extra gewichtstoename, en dat vaatlijden en neuropathie onvermijdelijk op de loer liggen.
Maar de verleidingen van het goede leven, stevig eten van zaken die uitgesproken smaakvol zijn -en dus te vet of te zoet-, de auto nemen in plaats van de fiets (het gaat misschien regenen) zijn groot. Ondanks het feit dat ik slim genoeg de duwtjes besef die de fysiotherapeut en de praktijkbegeleidster me geven.
Mogelijk is dat het gedrag van iemand die snel verslaafd raakt vanwege de behoefte aan genotsprikkels, maar ik waag dat te betwijfelen: Ik heb ooit gerookt – maar heb dat eenvoudig weten te stoppen. De vijf flessen whisky in de drankkast daar doe ik al jaren mee, en de verdere alcoholconsumptie is beperkt tot een pilsje per week na afloop van het vrijwilligerswerk.
Het doorbreken van de eerder genoemde comfortzone, dat is het probleem. Mijn zoon zei ooit: “Pa ik ben lui, wil je me dwingen om mijn huiswerk te maken?” Natuurlijk realiseerde hij zich meteen dat de daaropvolgende dwang onaangenaam was, de luiheid is immers geen externe factor. Wel, zo zit ik er als diabeet in: help me mijn gedrag te veranderen – maar kan ik in mijn comfortzone blijven? Ik weet het antwoord al.
29.11.2013
22:36
Een groot probleem bij afvallen is denk ik, dat veel mensen het idee hebben dat dit snel moet gebeuren.
Het is volgens mij veel beter, als ze het als een lange termijn project zouden zien. Bijvoorbeeld 2 jaar.
Dik worden is bij veel mensen een sluipend proces, dat daardoor niet opvalt, tot men op een dag in de spiegel kijkt en denkt, oei, dat ziet er niet goed uit.
Volgens mij is een keer per maand een zak chips of een andere extreem vette hap niet het probleem. Het zijn de kleine dingen die het doen. Elke dag een koekje dat net iets te vet is. Elke dag een klein beetje teveel suiker in je koffie of thee. Elke dag jus of saus op je avondeten die net iets te vet is. Elke dag boter op je brood die net iets te vet is. Dit zijn de dingen waar je dik van wordt.
En een ander probleem dat ook sluipend is, is het feit dat je metabolisme afneemt naarmate je ouder wordt. Iemand van 20 kan meer verwerken dan iemand die veel ouder is. Blijf je dus exact hetzelfde eten als toen je 20 was, dan zal je daar van lieverlee toch dik van worden.
Maar net zoals je sluipend dik kan worden, kan je ook sluipenderwijs afvallen. Niet door in een keer radicaal te gaan diëten, maar door de suiker bijvoorbeeld te vervangen door zoetjes. En een maand later misschien minder vette boter, of zelfs helemaal geen boter op je brood. (Het meeste broodbeleg is vet genoeg.) En zo bouw je dat langzaam en zonder haast of stress weer af.
Volgens mij is een weegschaal ook niet nodig. Mensen die langzaam afvallen, voelen zich van lieverlee ook meer gezond, dat hoort bij het proces. En als je eenmaal een gezond eetpatroon hebt, kom je vanzelf op een gewicht dat goed voor je is. En dat verschilt volgens mij ook per mens, je moet je wat dat betreft ook niet gek laten maken door een enkel BMI getal, of een ‘ideaal’ gewicht.