Hoe biologiestudenten beter leren lezen
Verschenen in Columns en Opinie, de Groene Amsterdammer, Focus

Weinig mensen zullen voor hun plezier tijdschriften met peer-reviewed wetenschappelijke artikelen lezen. Daar zijn zulke tijdschriften ook niet voor – ze zijn een medium voor wetenschappers waarmee zij onderling hun bevindingen kunnen delen. Vooral wetenschappers moeten de artikelen die hierin staan kunnen begrijpen, en natuurlijk studenten die opgeleid worden tot wetenschappers. Dat laatste blijkt echter nogal tegen te vallen, zeker eerstejaars studenten begrijpen wetenschappelijke artikelen helemaal niet zo goed als altijd werd aangenomen. Maar gelukkig is daar wel wat aan te doen, laat onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen zien.
Bioloog en onderwijskundige Edwin van Lacum en collega’s onderzochten het begrip van wetenschappelijke teksten bij studenten, en ontdekten dat dit pas in een late fase van de studie echt tot stand komt. Dat wordt volgens Van Lacum veroorzaakt doordat wetenschappelijke artikelen heel anders van opzet zijn dan teksten in schoolboeken. In schoolboeken wordt de stof vaak zo lineair mogelijk uitgelegd, van A tot Z. Op de middelbare school wordt dan ook aangeleerd om teksten lineair te lezen. Schrijvers van wetenschappelijke artikelen daarentegen proberen met hun teksten de lezer te overtuigen van hun gelijk, en gebruiken daarbij vaak een complexere taalstructuur. Als lezer van zulke teksten moet je soms bij Z beginnen, om dan via A en M uiteindelijk weer bij Z uit te komen. Die omslag in het lezen blijken eerstejaars studenten nog niet goed te kunnen maken.
De onderwijskundigen ontdekten dit in hun onderzoek waarvoor eerstejaars van de opleidingen Life Sciences and Technology en Biologie als proefkonijnen gebruikt werden. De studenten moesten voor het vak Biomedisch Onderzoek wetenschappelijke artikelen lezen over een biologisch onderwerp. Vervolgens vroegen de onderzoekers de studenten welke conclusies ze uit de artikelen konden halen, en wat volgens hen daarvoor de onderbouwing was. Hieruit bleek dat de studenten fragmenten in de tekst die een bepaalde communicatieve functie hebben, zogenaamde retorische moves zoals de onderzoeksvraag, het motief of de conclusie, niet goed herkenden. Zo kwamen ze soms met conclusies op de proppen die niet uit het artikel te halen waren.
Er was dus flink wat mis met de leesmethode van de studenten. Op basis hiervan ontwikkelden de onderwijskundigen een onderwijsmodel om studenten te helpen die retorische moves beter te herkennen: het Scientific Argumention Model. Tijdens het volgende collegejaar werden meer dan 100 eerstejaars studenten getraind dit model te gebruiken bij het lezen van wetenschappelijke artikelen. Dat bleek te helpen: de studenten die dit model gebruikten waren duidelijk beter in het herkennen van retorische moves dan studenten die normaal de tekst lazen. Een slimme manier dus om studenten sneller bij te brengen hoe wetenschappelijke literatuur in elkaar zit.
Bij universitaire opleidingen wordt er vanuit gegaan dat studenten teksten wel kunnen begrijpen. Zeker in bèta-studies is taal een ondergeschoven kindje, volgens Van Lacum, en ondergeschikt aan het belang van de inhoud. Dat heeft dus als resultaat heeft studenten de teksten (en dus de inhoud) niet goed begrijpen. Het lezen van wetenschappelijke artikelen is minstens net zo belangrijk als het leren schrijven van zulke artikelen, zeggen de onderzoekers. Ze hopen nu dat dit model breder wordt gebruikt in het wetenschappelijk onderwijs. Misschien kan op het VWO al begonnen worden met het Scientific Argumentation Model , om scholieren voor te bereiden op de universiteit. Want wetenschappers vragen hun teksten lineair te schrijven zodat eerstejaars studenten ze begrijpen, zal waarschijnlijk níet lukken.
24.07.2013
21:36
Beste Richard,
U geeft aan te denken dat het zijn, danwel wezen van een ICT’er uw mening extra waarde geeft.
Naja; redeneringsvermogen.
Hoe meent U dat redeneringsvermogen natuurlijk volgt uit het zijn van een ICT professional ?
Hoever is zo’n argument af van een ‘appeal to authority’ ?
PS:
U beweert een ICT PRO te doen,;
wat kunt U vertellen over de ‘geheime’ ‘backdoor’ in ALLE Cisco servers ?
24.07.2013
18:35
Beste Bassos,
Ik zeg niet dat ik geen verstand van zaken heb, ik zeg alleen maar dat ik geen wetenschapper ben, en dus ook niet namens die groep kan spreken.
Als professionele ICT’ er vind ik het wel grappig om te lezen dat je twijfelt aan mijn redeneringsvermogen.
24.07.2013
12:44
Beste Richard,
Dank dat u eerst aangeeft geen verstand van zaken te hebben, maar ondanks dat toch wel een mening meent te moeten poneren.
Een gedegen wetenschappenlijk artikel leest prima.
Het probleem is dat er zoveel onzinnig onderzoek wordt gepubliceerd.
Ik neem aan dat uzelf ook bekend is met het gegeven dat een enkel voorbeeld doen een farce is die door een gedegen wetenschapper niet toegepast zou worden.
Oh wacht, u geeft al aan geen wetenschapper te zijn, en dat wordt indersteund door uw gebrek aan redenatievermogen.
Zo ken ik iemand die het weer kan bepalen, hoe verklaart u dat ?
21.07.2013
09:56
Beste Bassos,
Hoewel ik zelf geen wetenschapper ben, sla je volgens mij de plank volledig mis.
Een peer-reviewed wetenschappelijk artikel, leest toch inderdaad heel anders dan een artikel op Sciencepalooza? Het staat vol vakjargon, en de opbouw is heel anders, en is daardoor voor een leek veel moeilijker te begrijpen. Daarin is het niet anders dan ieder ander gespecialiseerd beroep.
Ongeveer 15 jaar geleden, kreeg ik een klant die keukenkastjes vervaardigde, en die mij vroeg om een Nederlands artikel daarover te vertalen naar het Engels. Maar er stond gewoon teveel vakjargon in, ik kreeg het niet voor elkaar.
20.07.2013
19:09
Een klein stukje aandacht:
> Weinig mensen zullen voor hun plezier tijdschriften met peer-reviewed wetenschappelijke artikelen lezen.
Wot ?
Aanname over wat andere mensen doen zonder gedegen onderbouwing ?
Is U bekent met hoe wetenschap werkt ?
In hoeverre is een geponeerde aanname om daar daarna een verhaal tegen op te houden iets anders dan een stroman ?
Als uw stelling klopt, dan zouden peer-reviewed tijdschriften wellicht iets kunnen doen aan toegankelijkheid.
Zoals het fenomeen dat onderzoek dat betaalt is door de samenleving niet door diezelfde samenleving ingezien mag worden, omdat ‘wetenschappers’ niet allemaal hun onderzoeken integraal openbaarmaken.
> Daar zijn zulke tijdschriften ook niet voor
O.o
Pretenderen te weten waar iets voor is.
Wetenschappelijk, hoe was dat ook alweer ?
> – ze zijn een medium voor wetenschappers waarmee zij onderling hun bevindingen kunnen delen.
Ah, de ‘objectieve’ wetenschappers die zich voornamelijk in een klein kringetje rond bewegen.
> Vooral wetenschappers moeten de artikelen die hierin staan kunnen begrijpen,
Heh.
Want wetenschappers zijn zo bijzonder en speciaal.
> en natuurlijk studenten die opgeleid worden tot wetenschappers.
Ik ben zelf ook best wel een Elitist, maar wat je hier produceert oogt toch wel behoorlijk aanmatigend.