Hoe draagt uw kat bij aan de instandhouding van vogelpopulaties?
Verschenen in Nieuws

Mijn buurvrouw wil graag vogeltjes in onze gezamenlijke stadstuin, en hangt ijverig vetbolletjes op. Mijn kat denkt daar anders over. Alhoewel hij zelden met een vogeltje thuiskomt zit hij ze wel graag achterna. Dit leidt tot lastige gesprekken met mijn buurvrouw. Zij vindt dat er in een stadstuin geen katten zouden moeten zijn, want dat is niet goed voor de toch al krappe vogelpopulatie. Ik vind het sneu om mijn kat binnen te houden.
Maar is het echt waar dat gedomesticeerde katten een bedreiging vormen voor de vogelpopulatie? Dat was eigenlijk nog nooit goed uitgezocht, ontdekten Britse onderzoekers. Zij hebben nu in de Britse stad Reading bestudeerd hoe vaak stadskatten prooien vangen, en doorberekend of dat inderdaad de populatie van vogels in een stad kan aantasten. Aangezien katten de prettige eigenschap hebben vaak hun gevangen dode muizen of vogels voor het baasje mee te nemen, kan hieruit een schatting gemaakt worden van het totaal aan gevangen prooien. Dat is precies wat de onderzoekers deden. In 9 gebieden in de stad Reading verzochten ze bewoners mee te doen aan het onderzoek. Gedurende twee jaar kregen de vrijwilligers ieder kwartaal een vragenlijst over hun katten, en gevonden muizen, vogels of wat daar nog van over was.
In totaal werden er meer dan 1000 doden geteld, waarvan 40% muizen en 30% vogels (en dus 30% andere beesten). Er zat nogal wat verschil in het succes van de katten. Veruit de meeste huishoudens, met gemiddeld 1,54 katten, rapporteerden helemaal geen prooien, maar er zat één huishouden bij (met meerdere katten, dat dan weer wel) waar 68 lijken geteld werden. Het gemiddelde kwam neer op 18 moorden per kat per jaar. Uit de gegevens bleek dat hoe hoger de dichtheid van katten in een buurt was, hoe minder prooien een individuele kat meebracht. Dat wijst er inderdaad op dat er bij meer katten een tekort aan prooien ontstaat, dus dat zij een bedreiging kunnen vormen voor vogelpopulaties.
Ook keken de onderzoekers naar verschillende gevangen vogelsoorten. De katten bleken niet echt kieskeurig te zijn in hun maaltijd, alle onderzochte soorten (merels, mezen, musjes, spreeuwen) werden ongeveer even vaak gevangen, alleen roodborstjes werden meer gevangen. De hoeveelheid doden was bij sommige soorten echter zo groot dat de onderzoekers inderdaad doorberekend hebben dat populaties van bepaalde vogels daardoor in het gedrang kunnen komen.
Managen dus, die katten, vinden de onderzoekers. Dit kan op verschillende manieren gebeuren: het verbieden van katten in de stad of vlakbij ecologisch sensitieve gebieden, het vasthouden van katten in het huis of in de tuin van de bezitter, de nagels afknippen, of katten een belletje geven. De onderzoekers vroegen aan bewoners van de stad wat zij van dergelijke maatregelen vonden. Niet verrassend, waren kattenbezitters niet zo in voor dit soort maatregelen, niet-kattenbezitters zagen er meer in. Maar volgens de onderzoekers zou goed management van katten wel een oplossing voor de bedreiging van de stadse vogelpopulatie kunnen zijn. Ze zien hun werk als een aanbeveling aan de Britse regering om iets te doen aan vrij loslopende katten in de stad. Laat mijn buurvrouw dit maar niet lezen…
Het artikel verscheen in november in PLOSONE
Naschrift van de auteur: op 29 januari verscheen in Nature Communications een soortgelijke studie van Amerikaanse onderzoekers. De conclusie was vergelijkbaar: katten zijn behoorlijk dodelijk (zie ook dit artikel). In deze studie keken de onderzoekers echter ook naar wilde katten, die verantwoordelijk zijn voor meer dan 80% van de moorden. Alleen het binnenhouden of anderszins managen van huiskatten zal maar een gedeeltelijke oplossing zijn.
07.02.2020
14:48
Ik zie amper meer vogels in mijn tuin maar des te meer katten van mijn buren rondom. In de winter doe ik de vogels bijvoeren en in de zomer heb ik nestkasten. Men spreekt over stikstof probleem waardoor de vogels het zwaar hebben, maar in dit geval ben ik van mening dat de katten een ware slachting aanrichten onder de vogels.
Dat mensen van katten houden begrijp ik zeer goed maar houd die moordenaars binnen of beter neem gewoon geen kat. Ik heb zelf een hond die graag jaagt op de katten die het wagen in mijn tuin te komen. De hond beschermt die lieve vogeltjes en ik pak de poesjes ook aan als ze in de tuin komen. Naast dat ze jagen zijn de plasjes van de katers zeer onwenselijk te noemen.
Daarom zou het een goed plan zijn om de mensen eens te wijzen op het belang hun katten niet in de ochtend naar buiten te gooien en in de avond binnen te halen. Laat ze in de avond buiten dan vliegen de vogels niet en kunnen ze heerlijk jagen op de muizen en ratten.
Geloof mij kattenvriend, ik hou van alle dieren en zal ze geen pijn doen maar neem als kattenvriend uw verantwoording en hou poeslief meer binnenshuis, want daar is de vogelpopulatie mee geholpen.
26.01.2015
20:26
sorry, verkeerde link vermeld in mijn reactie, ik kan niet verwachten dat iedereen Spaans spreekt natuurlijk
Dit is de goede http://www.scientias.nl/amerikaanse-katten-doden-jaarlijks-miljarden-dieren/
26.01.2015
20:23
Er zijn veel meer onderzoeken en bewijzen van aanzienlijke schade door al dan niet verwilderde huiskatten. Met name in buitengebieden. Het is natuurlijk logisch dat als alleen de binnengebrachte prooien worden geteld dat het niet echt betrouwbare info is om mee te werken, nog even afgezien van of kattenbezitters de werkelijke aantallen opschrijven http://www.blogdemedioambiente.com/biodiversidad-ecosistemas/los-gatos-asilvestrados-invasores-que-contribuyen-a-la-extincion-de-33-especies/
en:
http://www.issg.org/database/species/search.asp?st=100ss
04.02.2013
18:57
@Eva Teuling: Ik ken het rapport waar er op zich meer vergelijkbare van zijn. Het probleem is groter dan men algemeen aanneemt en varieert per situatie. Het zal duidelijk zijn dat een huiskat middenin een stad, waar weinig vogels zijn minder schade aanricht. Daarentegen zijn katten die wat landelijker wonen meer in de gelegenheid om schade aan fauna aan te richten. Maar in beide gevallen maken ze slachtoffers, vaak onder in hun voortbestaan bedreigde soorten.
Alles wat de kat in zijn bewegingsvrijheid beperkt helpt. Katten binnenhouden, een kattenkennel om het huis bouwen, belletjes aan de halsband… Dan hebben we het over de huiskat.
Maar uiteindelijk is de kat voor velen een wegwerpproduct. Ieder jaar na de vakantie een nieuwe, ze staan toch gratis in de krant. En vlak voor de vakantie verdwijnen veel van die katten op straat en in het veld, aan hun lot over gelaten. Je kunt het die dieren dan niet kwalijk nemen dat ze gaan jagen. Er zal dus bij hun baasjes een omslag in het denken moeten komen.
Ik las op telegeraaf.nl op een vergelijkbaar blog, een reactie van een kattenliefhebber, die ervoor pleitte om een verkoopbeperking op te leggen voor dieren in het algemeen. Je zou dan eerst een registratie aan moeten gaan alvorens een dier te kunnen kopen. Zo valt het vanzelf op als een baasje ieder jaar een andere kat heeft. Is wel wat voor te zeggen al zit ik niet op nog meer regelgeving te wachten.
04.02.2013
18:37
@ Leo, katman corneel en ton – lees ook even het naschrift bij deze blog, of wellicht had u het al gelezen in het NRC van zaterdag: ook in Nature verscheen afgelopen weken een onderzoek naar katten en wildpopulaties.
03.02.2013
14:47
@de Katman: Dat wilde dieren zoals wasberen, opossums, en stinkdieren hier (nagenoeg) niet voorkomen maakt uw vergelijk al krom.
Bovendien noemt u jagers in uw overzicht van risicogroepen voor vogels. Ten dele klopt dit, alleen is dat natuurlijk niet van toepassing op rode lijst soorten. Jagers ‘oogsten’ selectief terwijl katten geen onderscheid maken.
Verder geeft u wat tips over voedertafel etc: natuurlijk, dit help op die plekken. Maar katten blijken niet zo erg succesvol bij een voedertafel die in het midden van een open gazonnetje staat, wel als de voedertafel tussen struiken verstopt staat. Maar katten beperken zich natuurlijk niet tot deze plaatsen. Ze jagen tussen struiken waar jonge vogels (lijsters) nog van alles moeten leren. Ook lopen ze over daken en graaien de jongen uit nesten onder dakpannen vandaan. Zelfs uit hagen waar de nog niet vliegvlugge jongen wachten op voer van hun ouders.
Als jager weet ik dat ik meer doe voor instandhouding en bescherming van, niet bejaagbare, zangvogels dan dat mijn buurman of zijn kat eraan bijdraagt.
03.02.2013
14:02
Eindelijk komt er meer aandacht voor het katten probleem.
De cijfers kun je bovendien nog met enig argwaan bekijken. Hoeveel katteneigenaren zullen de cijfers niet wat afgezwakt hebben wetende dat ze hiermee de ‘schade’ in grote of kleine mate op papier konden beperken?
En dan gaat het hier nog om huiskatten. Als deze worden losgelaten en verwilderen is de schade aan beschermde inheemse fauna niet te overzien. Zie ook: http://www.boerenweg.nl/wildbeheer/vakantie-en-verwilderde-katten/
30.01.2013
17:08
Ik woon in Wijk aan zee. Onze parkeerplaats is vergeven van de katten. Er is geen klein vogeltje meer te bekennen alleen eksters en kraaien. De nestjes die ik vorig jaar opgehangen heb zijn niet bezocht door de koolmees terwijl de het hier krieoelde.Ik zag wel de jaarlijkse roodborst gelukkig terug. Als ik een kat in mijn tuin zie wil ik wel door het glas springen om hem weg te jagen. Ik erger me kapot aan volgevreten katten die mijn vogels wegjagen. In gesprek met een PWN boswachter. Je weet niet wat je snachts in het bos ziet alleen de lichtende ogen van katten. Waarom houden mensen hun katten niet meer binnen. tegenwoordig moet alles kunnen, kinderen zijn prinsjes en prinsesjes geworden en honden en katten kinderen. PS ik heb geen hekel aan katten echt niet maar wat ze tegenwoordig doen kan niet door de beugel.
30.01.2013
10:16
@ de katman
Door je naam vermoedde ik al enigzins wat je standpunt zou zijn. Sta mij toe even tegengas te geven
Dat huiskatten niet de belangrijkste reden voor de afname van de vogelstand zijn lijkt me logisch, maar dat was niet het punt. Het punt is dat huiskatten overlast bezorgen, omdat ze de vogelpopulatie IN DE STAD bedreigen. Nu is dus aangetoond dat katten inderdaad daar een negatief effect hebben. Ik vermoed dat dat niet alleen aan de jacht te wijten is, maar vooral door verstoring van nesten e.d. Mensen die graag vogeltjes in de tuin zien vinden dat vervelend.
Om dan de bal bij de vogelliefhebbers te leggen is niet eerlijk. Jouw kat veroorzaakt een probleem, dus het is aan jou om dat op te lossen. Jij hebt je kat binnen te houden, de bel aan te binden, etc. Mee eens?
Disclaimer: nee, ik ben geen vogelliefhebber
29.01.2013
16:41
Katten krijgen vaak de schuld van de afnemende populaties van verschillende soorten van zangvogels. Terwijl binnenlandse en wilde katten “vogeljagers” genoemd worden, tonen de meeste onderzoeken aan dat katten niet de primaire moordenaars van wilde vogels zijn.
De voeding van onze “buiten” kat is vergelijkbaar met deze van zijn wilde voorouder, de Afrikaanse wilde kat en de Europese wilde kat. Deze bestaat voor 70% uit muizen. vogels voor ongeveer 10 tot 13% en reptielen tussen 10 en 20 %.
Wilde dieren zoals wasberen, opossums, vossen en stinkdieren spelen een veel grotere rol in het nemen van een “birdlife”. Deze roofzuchtige dieren gedijen in landelijke en semi- stedelijke gebieden. Vogels en hun eieren behoren tot hun favoriete voedsel.
“The Audubon Society”publiceerde: doodsoorzaken bij vogels:
Ziekte
Auto’s
Soorten wezels, marterachtigen
Mensen
Parasieten
Valken
Uithongering
Katten
Niet natuurlijke doodsoorzaken zijn (Curry and Kerlinger; Drennan; Holmstrom 1998; Sagrillo 2003; USFWS; Winter):
Glazen, zowel huizen als buildings (975 miljoen)
Electrische (hoog)spanningslijnen (130 tot 174 miljoen)
Jacht (meer dan 100 miljoen)
Auto’s en vrachtwagens (60 tot 80 miljoen)
Landbouw (pesticides en oogst goed voor ruim 67 miljoen)
Verlichte (communicatie) torens (4 tot 10 miljoen)
Mensen zijn echter “zonder twijfel” de ergste vijanden van de vogels. Vernietiging van hun habitats, bestrijdingsmiddelen, luchtverontreiniging, zelfs spiegelglas in hoge gebouwen, doden elk jaar grote aantallen vogels. (Volgens recente schattingen is de jaarlijkse tol voor venster- overledenen vogels zo’n 975 miljoen vogels.)
De werkelijkheid is dat katten “opportunistische” jagers zijn, zij gaan gewoon achter wat eenvoudig te krijgen is, of het nu een vogel, muis, insect of kikker is.
Hun stijl: verstoppen, wachten, soms heel lang en dan bespringen. Deze methode is uiterst geschikt voor knaagdieren, echter niet voor vogels. Eigenlijk zijn de vogels die al gevangen worden door kattten of heel oud, vaak ziek of zeer jong.
Hier volgen enkele suggesties ter preventie van dit laatste:
Zorg er voor dat voederplaatsen hoog van de grond zijn en niet dichtbij het struikgewas wat op zijn beurt kan gebruikt worden als hinderlaag, verstopplaats voor de kat.
Zorg dat de katten uit de buurt voorzien zijn van een bandje met belletje.Belletjes met kleine stukjes werken beter dan met één klepel (klokje).
Vraag aan katteneigenaars (in een flyer bv), om hun dieren bij dageraad en avondschemering binnen te houden (voedermomenten).
Helaas zijn “vogelliefhebbers” vaak fanatiek, noemen zich natuurliefhebbers en vaak blind voor andere creaturen uit de natuur.
Zo’n 90% van de berichtgeving rond dit item gaat uit van “ornitologe verenigingen”
Bedenk even dat katten, nooit in die mate de vogelpopulatie zullen aantasten, als de mens.
Dieren en natuurvrienden hebben dezelfde missie: MENSEN SENSIBILISEREN DE NATUUR TE RESPECTEREN…