Loop de komende week eens met aandacht langs de supermarktschappen met halfvolle melk. De A-merken zijn bijna altijd langer houdbaar dan de goedkopere merken. Misschien is het echt duurder om melk langer houdbaar te maken. Of zou de supermarktmanager de goedkope melk net iets langer in het magazijn laten staan dan zijn eigen dure merk? De klant let op de houdbaarheidsdatum en heeft vast wel iets over voor melk die langer houdbaar is. Mijn steekproef heeft nog geen tegenvoorbeeld opgeleverd (maar drie supermarkten maken nog geen complottheorie, dus ik zoek nog verder).
Voedselverspilling
Vorige week concludeerde Wageningen UR in een rapport dat de overheid veel voedselverspilling zou kunnen voorkomen door versoepeling of zelfs afschaffing van de ‘ten minste houdbaar tot’-datum voor bepaalde producten. Vaak is die termijn niet systematisch bepaald, verschilt binnen één type product en is veel strikter dan nodig. In Nederland bestaan er twee varianten van de houdbaarheidsdatum: ‘ten minste houdbaar tot’ en ‘niet te gebruiken na’. Dat is vooral een principieel verschil, want veel mensen kijken alleen naar de datum en gooien het product daarna weg. Bij ‘THT’ aanduidingen is dat niet nodig. Daarop drijft de Over Datum Eetclub van Mediametic in Amsterdam, waarvoor de chef-koks voedsel klaarmaken dat officieel al over de datum is. Een gouden greep, want de gemiddelde Nederlander gooit voor ruim 100 euro per jaar aan nog eetbaar voedsel weg.
Streetwise
Maar de verspilling aan eetbaar voedsel in de supermarkt is nog veel groter. Dat werk ik zelf ook in de hand. Hoewel ik niet het hele rek yoghurt doorzoek om bij de verste pakken te komen, voel ik me wel streetwise als ik voor hetzelfde geld het langer houdbare pak in mijn mandje gooi. Daardoor blijft het pak staan dat nog maar een week goed is, terwijl ik mijn yoghurt binnen een week wel op heb. Omdat iedereen dat doet (in mijn steekproef alle zeven personen), blijven stelselmatig de oudere pakken staan, tot ze inderdaad niet meer verkoopbaar zijn en weggegooid worden.
Prijs versus houdbaarheid
Daar is een oplossing voor. Sommige supermarkten geven op de laatste verkoopbare dag korting op producten, maar veel daarvan wordt alsnog niet verkocht. Het principe “langer houdbaar is meer geld waard” zou door middel van elektronische prijsdisplays of RFID-chips uitgebreid kunnen worden tot een gradueel systeem. Een pak dat nog 10 dagen houdbaar is kost 8 cent meer, een pak dat nog 3 dagen houdbaar is kost 24 cent minder dan gemiddeld. (Zie voor andere, spannendere methodes het stuk van Tobias over zuinig eten). De consument kan zelf de afweging maken tussen prijs en houdbaarheid, en pakt niet automatisch het product met de langste houdbaarheid; de supermarkt kan niets meer verdienen aan het achterhouden van producten in het magazijn; en de fabrikant krijgt een extra prikkel om te investeren in systematisch geteste houdbaarheidstermijnen. Daarmee kan veel voedselverspilling worden voorkomen. Hooguit wordt de Over Datum Eetclub een iets gevaarlijkere hobby.
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
05.12.2011
20:41
Ai, dan was ik toch te argwanend tegenover supermarkten. Leuk om van ervaringsdeskundigen te horen hoe het echt zit!
02.12.2011
22:53
@Majo- en toch proef ik het verschil tussen een melk die 10 dagen houdbaar is en die van 6 dagen – dus ze meoten nog iets harder werken om de melksmaak te behouden willen ze de houdbaarheid omhoogschroeven…
02.12.2011
22:53
@Majo- en toch proef ik het verschil tussen een melk die 10 dagen houdbaar is en 6 dagen – dus ze meoten nog iets harder werken om de melksmaak te behouden willen ze de houdbaarheid omhoogschroeven…
02.12.2011
13:24
Heb zo´n 7 jaar voor bijbaantje in een middelgrote supermarkt gewerkt waarbij ik ieder weekend onder andere alle zuivelproducten bestelde in inpakte. Je kan er dus zo´n beetje vanuit gaan dat ik voor een aanzienlijk deel verantwoordelijk was voor de melk, de yoghurt, de kaas, de toetjes en de boter.
Wat er dagelijks werd weggegooid was echt heel weinig. Ik durf de stelling wel aan dat van elke 1000 producten die ik bestelde er misschien 2 of 3 uiteindelijk over de datum gingen. Bij een supermarkt bestel je op zo´n manier dat je iets pas binnenkomt vlak voordat het schap leeg is. Dat zorgt ervoor dat je weinig opslagruimte nodig hebt en het houdt je producten vers. Het computersysteem faciliteert je daarbij en dat is echt niet bar ingewikkeld. Uiteraard zorg je er vervolgens voor dat wanneer een vak wordt bijgevuld dat de nieuwe producten met de langere datum achteraan staan. De turnover is voor producten met een zeer korte houdbaarheidsdatum vaak vrij hoog. Zoals bij melk: daar heb je een houdbaarheidsdatum van ietsje meer dan een week, maar als het goed is staat de melk meestal 1 dag, maximaal 2 dagen of heel soms 3 dagen in het schap als je er een zondag tussen moet plakken.
Ook ik pak vaak de producten die achterin het vak liggen. En met mij zijn er velen. Er zijn echter nog heel veel meer mensen die gewoon het product vooraan meepakken en heel vaak is het verschil ook niet zo heel erg groot. De kritische consument heeft naar mijn ervaring vrijwel geen invloed op de voedselverspilling van supermarkten. De verspilling in een supermarkt komt voornamelijk door bestelfoutjes en het slecht inpakken van producten. En wanneer we het aandeel van supermarkten meenemen in de totale voedselverspilling dan is het een fractie van wat de consument thuis verspilt.
02.12.2011
12:58
Om op de eerste vraag terug te komen; de trend bij zuivelbedrijven is inderdaad om technieken te verzinnen om de melk langer houdbaar te maken, zonder de smaakafwijking die bij het ouderwetse steriliseren ontstaat. De technieken die hiervoor bedacht worden zijn ingewikkeld dus duur, en bovendien heb je voor deze innovaties wel een echte onderzoeksafdeling in je bedrijf nodig. Daarom zie je deze innovaties nu alleen nog bij A-merken. Over een tijdje volgen de huismerken vanzelf.
02.12.2011
11:41
Ik heb gemerkt dat mijn eko-melk wel 2 weken na datum nog te drinken is… zou dat zijn omdat die biologische koeien volgespoten worden met holistische homeopathische middelen?