Woon je op de bovenste verdieping van een flatgebouw? Dan heb je pech, want je wordt sneller oud. Hoe hoger je boven het aardoppervlak bent, hoe sneller de tijd verstrijkt. Dat komt doordat je daar minder zwaartekracht ondervindt. Einsteins relativiteitstheorie voorspelde het al, en nu is het verschil daadwerkelijk gemeten: twee atoomklokken met slechts een hoogteverschil van 33 centimeter gaven al een verschillende tijd aan.
Nog niet eerder was het verschil in de praktijk waargenomen. Dat komt omdat er nog niet eerder zulke nauwkeurige klokken beschikbaar waren. Onderzoeker James Chin-Wen Chou en zijn collega’s van het US National Institute of Standards and Technology in Colorado, maakten gebruik van klokken die werken op het ‘tikken’ van een enkel aluminium ion, dat vibreert tussen twee energieniveaus. Zo’n klok heeft een afwijking van minder dan 1 seconde per 3,7 miljard jaar.
Met behulp van deze klokken konden Chou en collega’s bovendien opnieuw vaststellen dat de tijd langzamer gaat als je snel beweegt. Eerder was dit effect al gemeten in een straaljager, maar ditmaal was het effect zelfs merkbaar in een auto met een snelheid van ongeveer 20 mijl (ongeveer 32 kilometer) per uur.
In het dagelijks leven merken mensen er echter weinig van. Het effect van het hoogteverschil is bijvoorbeeld miniem: een hoogteverschil van 33 centimeter scheelt op een mensenleven van 79 jaar slechts een miljardste van een seconde, vertelt Chou. Niet echt iets om je zorgen over te maken dus.
03.10.2010
16:19
Ha Rob,
Dat het al wel eerder waargenomen was wist ik niet, dan heb ik mij hier op een onjuist artikel gebaseerd. Jammer. En het is natuurlijk inderdaad zo dat je niet sneller oud wordt, het lijkt vanaf beneden alleen of de tijd sneller verloopt. In feite krijg je dus ook meer voor elkaar in wat beneden 1 uur lijkt te zijn.
02.10.2010
09:04
Hoi Charlotte,
Op die bovenste verdieping wordt je niet sneller oud, hoor, dat duurt nog steeds precies even lang. Alleen heeft je benedenbuurman niet door dat het precies even lang duurt, volgens hem heb je aan het eind van je 79 jaar een nanoseconde korter geleefd.
Verder schrijf je dat het verschil nog nooit eerder in de praktijk was waargenomen, ook dat is niet helemaal waar. Voor dat verschil tussen twee verdiepingen was het verschil al langer in de praktijk waargenomen, en zonder correcties voor verschil in tijdperceptie zou bijvoorbeeld het hele GPS systeem met alle navigatiecomputertjes onmogelijk zijn. De laatste generatie klokken is nu echter zo precies dat ze het verschil zelfs kunnen meten met een hoogteverschil van 30 cm of een snelheid van 30km/u…. Veel nauwkeuriger klokken bouwen heeft dus geen zin omdat tijd op deze schaal nu eenmaal niet hetzelfde is.