“Wetenschappers maken Frankenstein-bacterie” kopte de Volkskrant afgelopen vrijdag, naar aanleiding van een artikel in Science waarin melding werd gemaakt van de creatie van de eerste synthetische cel ooit. Nogal overdreven kop. Onjuist ook. Hieronder een beschrijving van de cel die werd ontwikkeld en het nut daarvan op de lange termijn.
De synthetische cel van vandaag
Het ontbreekt Craig Venter, de grote man achter dit project, niet aan dromen. Veel van zijn dromen heeft hij al verwezenlijkt. Zo speelde hij een heel belangrijke rol in het sequencen van het humane genoom, en de laatste jaren heeft hij in zijn zeilschip de wereldzeeën rondgevaren om talloze nieuwe bacteriën te ontdekken en hun genoom te sequencen. Maar zijn grootste droom, zo sprak hij toen ik hem een jaar geleden een praatje zag geven, was het maken van synthetisch leven. En dat is hem nu dus ook gelukt. Of tenminste… Het is zijn team, met niet mis te verstane middelen en mankracht, gelukt om een synthetisch genoom aan de praat te krijgen in een bacterie waar het eigen genoom eerst uit verwijderd was. Echt nieuw is dat leven dus niet, want er werd gebruik gemaakt van een ontvangende bacterie. Bovendien is het genoom, hoewel synthetisch, niet zo heel erg anders dan een al bestaand bacteriegenoom.
De synthetische cel van morgen
Dat klinkt meteen al niet zo heel bijzonder meer. Toch heeft het rond de veertig miljoen dollar gekost en hebben er meer dan tien jaar lang 20 mensen aan gewerkt. Waarom investeert Craig Venter met zijn bedrijf zulke astronomische bedragen in een project dat op het eerste gezicht niet zo heel bijzonder lijkt? Wat is het doel van zo’n synthetische bacterie?
Het uiteindelijke doel van Craig Venter is om op basis van bestaande, ‘natuurlijke’ bacterie-genomen een bacterie te maken met een minimale set aan genen: precies genoeg om te overleven maar ook niet meer dan dat. Daar wil hij dan genen aan toevoegen die deze bacteriën in kleine fabriekjes veranderen. Fabriekjes die stoffen produceren waar de mensheid wat aan heeft. Bio-brandstof bijvoorbeeld. Of het griepvaccin. Maar zo ver is het nog lang niet. En niemand weet hoe moeilijk het zal zijn om die volgende stap te zetten.
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
29.05.2010
18:14
Hallo Nadine
afgelopen week zag ik 1 van de bazen van dit project een, overigens oninspirerend, praatje over deze tour de force geven.
maar de groep weet zelf niet goed hoe het synthetische genoom in de cel gaat en vervolgens een ‘synthetische’ cel vormt. het is niet zo dat het oorspronkelijke genoom van de bacterie eerst verwijderd was; er vindt domweg selectie plaats, met waarschijnlijk een antibioticum, maar ook een blauwe kleur.
de klacht dat het niet echt een synthetisch organisme betreft is een semantisch probleem wat mij betreft: de succesvolle genoom-transplantatie in de cel wordt pas na 20 delingen zichtbaar op de petrischaal (een blauwe ‘kolonie’). na 20 delingen is elke bacterie volledig synthetisch, omdat de oorspronkelijke gastheercel-moleculen zo ver verdund zijn dat ze niet meer meetbaar zijn.
26.05.2010
11:09
Wat wetenschap betreft zijn het zijn toch wel geweldig interessante tijden waarin wij leven! Hier is een TED praatje, waarin Craig Venter zelf ook praat over zijn synthetische cel. http://www.ted.com/talks/craig_venter_unveils_synthetic_life.html
Waar ik me als leek het meeste zorgen over maak, is dat er mogelijk een situatie komt, waarbij er een levensvorm gemaakt wordt, waar de natuur zelf geen goed antwoord op heeft. Zo werden namelijk omstreeks 1859 konijnen door de Engelsen uitgezet in Australië voor de jacht, maar die bleken daar geen natuurlijke vijanden te hebben. Het gevolg was een ware konijnenplaag, die volgens mij nog steeds niet helemaal opgelost is.
25.05.2010
14:13
@ Natalie, nog even over die Frankenstein verhalen. Die komen natuurlijk voort uit gedroomde en gevreesde toepassingen van deze techniek in de toekomst. Zoals ik al schreef is er zeker nog geen sprake van dat soort wilde toepassingen maar ik denk wel dat het goed is als we met zijn allen alvast eens goed gaan nadenken over de eventuele toepassingen en wat we daarvan vinden als maatschappij.
Als je hier nog meer over wil lezen en je hebt geen problemen met lezen in het engels dan is dit een leuke site waarop allerhande vragen van lezers van Science worden beantwoord: http://news.sciencemag.org/sciencenow/2010/05/synthetic-biology-answers.html
25.05.2010
07:15
Bedankt voor deze heldere en nuchtere uitleg! Ik had al aan verschillende plekken hierover gelezen – allemaal grote koppen van wetenschappers maken nieuw leven – maar nu pas begrijp ik doel en implicatie van dit nieuws!