Marqt opende vorige week zijn derde filiaal. Het is geen supermarkt zoals alle andere, maar een nieuw soort marktplaats waar boeren uit de regio hun producten zelf verkopen. Marqt staat daarmee voor écht eten; oorspronkelijk, vers, en lekker, en met respect en bezieling gemaakt. Veel van de producten zijn biologisch geproduceerd, waarbij dus zoveel mogelijk rekening gehouden is met milieu, dier en mens. Diervriendelijk methoden en een ban op kunstmest zijn daarbij belangrijk, evenals het niet toepassen van genetische modificatie.
Toch hoeven de producten niet per se een EKO-keurmerk of ‘ik kies bewust’ logo te dragen. Als het maar lekker, gezond en duurzaam is, aldus directeur Quirijn Bolle. Opvallend, want ook genetisch gemodificeerde producten kunnen lekker, gezond en duurzaam zijn. Toch lijkt de Marqtplaats vooral een plek te zijn voor traditionele producten, en niet voor biotechnologische gewassen. Is de Marqt daarmee echt wel zo modern?
Genetisch gemodificeerde gewassen worden inmiddels op grote schaal geteeld. Het oudste voorbeeld is ‘gouden rijst’, dat eind jaren negentig werd ontwikkeld. Het is een rijstsoort met een extreem hoog provitamine-A gehalte, waarmee voor een gebrek aan vitamine A gecompenseerd kan worden. Gebrek aan vitamine A is een belangrijke oorzaak van blindheid, met name in ontwikkelingslanden. Vorige week baarden Amerikaanse onderzoekers opzien door in Nature Genetics te berichten over hun ‘gouden maïs’: een maïsvariant met een hoog provitamine-A gehalte, maar verkregen door traditionele veredeling. In 2012 zullen de eerste exemplaren beschikbaar zijn voor voedselproductie. Tegen die tijd zullen echter ook de zoete aardappel, de resistente soja, en de extra rode tomaat op grote schaal beschikbaar zijn.
De race tussen traditionele en genetisch gemodificeerde gewassen gaat dan echt beginnen; is de een beter, gezonder of duurzamer dan de ander? Pleuni betoogde al eerder dat de weerstand tegen gengewassen groter is dan nodig. Een belangrijk bezwaar tegen ‘gouden’producten is dat het niet duidelijk is wat eventuele neveneffecten op lange termijn zijn. Maar dat is het voor traditionele producten ook niet. Gengewassen zijn niet noodzakelijkerwijs minder gezond, minder lekker, of extra milieuvervuilend ten opzichte van traditionele gewassen. Sterker nog, ik denk dat duurzame productie beter realiseerbaar met behulp van biotechnologie; het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan bijvoorbeeld sterk verminderd worden door gebruik van resistente rassen.
De eerste reacties op het Marqt-concept zijn over het algemeen positief. Marqt is lekker, vers en duurzaam, maar ook wel duur. Het weekmakende terug-naar-de-natuur gevoel bij het zien van het ‘biologisch’-keurmerk, is leuk, maar past beter bij een delicatessenzaak dan bij een supermarkt voor de dagelijkse boodschappen. Bij een moderne supermarkt horen moderne producten, en die zijn onvermijdelijk verbonden met moderne (bio-)technologie. Nieuwe technologieën bieden ontelbare mogeljkheden voor lekker, duurzaam én betaalbaar eten, en het wordt tijd dat we daarvan gebruik gaan maken.
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
15.04.2010
12:14
Just my 2 cents,
Snel, snel, snel. Een nieuw product ‘enhanced by genetic technologies’ en dan Op de markt ermee. Winst maken, niet verder kijken dan het volgende kwartaal, want dan worden de winst-cijfers bekend waarop onze bonus is gebaseerd.
‘Evolutie’ (lees: het meer traditionele telen, kweken en kruisen) houdt rekening met alle(rlei) aspecten die in de natuur voorkomen en levert daardoor betere (ja echt: BETERE) producten dat die laboratoria. Al gaat het dan langer duren en is het minder ‘rendabel’.
Even een vergelijk
Nagenoeg alle mais die in de wereld gekweekt wordt, is afkomstig van een hele kleine groep (50, 100 soorten?) waarmee alle zaden zijn geproduceerd. Dat is een enorm risico vanwege de monocultuur. Maar dat lossen we weer op door gigantische hoeveelheden pesticiden te gebruiken om de oogst toch maar veilig te stellen.
Een ‘normale’ eik levert zo’n 20.000 (vergeef me als ik er een factor naast zit) eikels met een redelijke genetische variatie (verschillende bloemen, die door allerlei andere bomen bevrucht werden), waarvan er maar een fractie (veel minder dan één procent) tot volle wasdom zal komen. Da’s geen rendement, natuurlijk.
Maar wel een betere garantie, dat die volgende generatie beter toegerust is op de omstandigheden!
Het is mijn overtuiging dat veel van de effecten in de natuur, door de snelle methodes die genetische manipulatie ons biedt, pas na een lange tijd zichtbaar zullen zijn. Of wij (homo sapiens) met deze effecten dan blij moeten zijn is maar de vraag. Aan de andere kant: het levert voor de wetenschap weer de nodige uitdagingen op.
04.04.2010
12:36
Ik ben het met je eens, Terry, genetisch gemodificeerd hoeft niet alleen uit den boze te zijn.
Hier denk ik moeten we goed onderscheid maken over wat voor producten het gaat. de golden rijst die de provitamine A bevat is bij uitstek een voorbeeld hoe deze technologie wel tot het welzijn bij kan dragen. Het is hier mijn inziens voor de zotte dat het weer door oudewetse manieren gehermaakt wordt waardoor 5 jaar zijn verstreken en degenen die het nodig hebben veel te lang op hebben moeten wachten.
de andere kant zijn de grote spelers. Monsanto en Co hebben zelf voor de slechte reputatie van genetisch gemodificeerde producten gezorgd- ze doen meer kwaads dan goeds. hun policy die puur op monopolisatie uit is en niet om ons (spreek de mensheid) verder te helpen is niet de weg die we moeten gaan. sterilisatie van planten en absurd sterke oktrooien die welke vorm van kruisen ook met andere soorten verbieden zeker niet.
Voor veel fruit en groente geldt al dat we maar 2-3 drie soorten op de aarde over hebben (bananen en spinazie zijn goede voorbeelden voor) waardoor ze vanzelf erg kwetsbaar zijn voor ziektes- want variatie is wat voor goede overleving van soorten zorgt.
Kortom- we moeten niet zwart-wit denken maar op meerdere paarden wedden- alleen GMO helpt niet verder, alleen oudewets kweken en kruisen ook niet. het een kan niet zonder het ander. En laten we voornamelijk niet de multinationals het spel helemaal overnemen want dan hebben we de strijd zeker verloren.