Onafwendbare klimaatcatastrofe?
Verschenen in Columns en Opinie, Nieuws, Volkskrant
Op 7 december begint in Kopenhagen de klimaat conferentie. Daar zal over de toekomst van onze planeet worden beslist en als we de voorspellingen mogen geloven hangt daar het leven van meer dan een miljard mensen vanaf. Beloftes uitgesproken door de EU, VS en China wijzen op een prachtige uitkomst. Maar niets is minder waar, ook in Kopenhagen zal er weer geen wereldwijd verdrag worden gesloten, terwijl de afweging toch zo simpel lijkt.
+2oC
Dagelijks zijn duizenden wetenschappers overal ter wereld bezig met het verzamelen van data om klimaatvoorspellingen te doen. De consensus van de overgrote meerderheid van de betrokken wetenschappers komt erop neer dat in de komende eeuw de gemiddelde temperatuur op aarde met minimaal 2oC zal toenemen als gevolg van menselijk handelen. Echter, ondanks al deze experts lijkt de politiek en ook een substantieel deel van het publiek hier allerminst van overtuigd. Ik vraag me al lang af waar al dat ongeloof vandaan komt.
Broeikasgas
Neem nou de drie belangrijkste broeikasgassen koolstofdioxide (CO2), lachgas (N2O), en methaan (CH4). Na een stabiele periode van minstens 2000 jaar zijn, is de hoeveelheid van deze gassen in de atmosfeer, sinds de aanvang van de industriële revolutie zo’n 250 jaar geleden, enorm toegenomen. CO2 is met meer dan 35% gestegen en is in de laatste 500.000 jaar niet zo hoog geweest en is zelfs nog nooit met zo’n snelheid toegenomen, CH4 is meer dan verdubbeld en N2O is met meer dan 15% gestegen. Deze broeikasgassen zorgen samen met HCFK’s en andere kleine deeltjes die we uitstoten voor een drastische verandering in de balans tussen inkomende zonnestraling en uitgaande warmtestraling. Het netto effect is dat er minder warmte aan de aarde ontsnapt dan er instroomt waardoor de temperatuur op aarde stijgt. Je kan je natuurlijk afvragen of de berekening van wetenschappers wel klopt en of ze wel alle essentiële factoren mee wegen in hun modellen. Laten we dus eens naar de temperatuursverandering kijken.
Smeltend ijs
Sinds 1850 wordt op verschillende plekken op aarde de temperatuur gemeten en sinds de jaren 80 wordt dat met behulp van satellieten overal op aarde zeer nauwkeurig gedaan. Die data laat het volgende opwarmingspatroon zien; een stabiele periode tussen 1850 en 1900, van 1910 tot 1940 nam de gemiddelde temperatuur op aarde met 0.35oC toe, gevolgd door een kleine daling van 0.1oC en vervolgens tot aan het begin van deze eeuw een versnelde stijging van 0.55oC. Dit betekent niet dat overal op aarde de temperatuur evenveel is gestegen, er zijn zelfs gebieden die stabiel zijn gebleven of kouder geworden, maar de gemiddelde temperatuur op aarde is in de afgelopen eeuw met ongeveer 0.75oC toegenomen. Dat zijn duidelijke cijfers. Bovendien hebben 11 van de 12 warmste jaren zich afgespeeld in de laatste 12 jaar
Als je niet in thermometers gelooft, zijn er nog twee andere maatstaven waarvan je de temperatuursverhoging kan afleiden. Ten eerste is er een globale afname van sneeuw en ijs. Een studie, vijf dagen geleden gepubliceerd in Nature Geoscience, laat zelfs een alsmaar toenemende snelheid zien van het verdwijnen van de Oostelijke ijskap in Antarctica. Ten tweede, onder invloed van het verdwijnen van sneeuw en ijs en de opwarming van de zeeën (water zet uit wanneer het warmer wordt) is de zeespiegel in de afgelopen eeuw met 1.7mm per jaar gestegen, en sinds 1993 is dat toegenomen naar 3mm per jaar.
Geen éénduidigheid
De huidige gemiddelde temperatuur op aarde is hoger dan ze geweest is in de laatste 500 tot 1000 jaar. Maar er zijn ook voorbeelden te vinden dat de aarde ooit warmer is geweest en dat er variatie in het temperatuur verloop zit. En daar wringt nu juist de schoen. Als je mensen ergens van wil overtuigen, kan je het beste met een duidelijk verhaal komen. En de opwarming van de aarde is dat zeker niet. Zo verscheen er in september een belangrijk nieuw rapport State of the Climate in 2008. De meest opmerkelijke boodschap was dat de gemiddelde temperatuur op aarde in de laatste tien jaar ‘maar’ met zo’n 0.08oC is toegenomen en dat deze toename toe te schrijven is aan het periodiek terugkerende El Niño effect. Buiten natuurlijke variatie was er dus geen extra opwarming in het laatste decennium. Dat betekent niet dat de klimaatopwarming niet waar is. De betrokken wetenschappers zien zulke vlakke periodes zelfs regelmatig in hun klimaatvoorspellingsmodellen. Het is alleen wel voer voor hen die toch al niet wilden geloven.
De volgende generatie
Ik vraag me soms af wat ik mijn kinderen over 50 jaar zal vertellen als ze me vragen over hoe wij tegen het klimaatvraagstuk aan keken. Ik zie dan twee scenario’s voor me: “Ach ja”, zou ik in het eerste geval zeggen, “in die tijd hadden we een hele berg data en wetenschappelijke modellen die allemaal wezen in de richting van een catastrofe. We hebben gehandeld naar wat we toen wisten. Dat het allemaal achteraf gezien schromelijk overdreven was lijkt nu nogal dom, maar ja we wisten niet beter”. Het 2e scenario verloopt als volgt: ”Ach ja, in die tijd hadden we een hele berg data en wetenschappelijke modellen die allemaal wezen in de richting van een catastrofe. Er was alleen een grote groep sceptici die liever op hun gevoel afging en zeker wist dat het allemaal een grote grap was. Die mensen hebben uiteindelijk de discussie gewonnen en nu zitten we met z’n allen, en vooral jullie, met de gebakken peren. Sorry hoor.”
Dit stuk verscheen ook op Opiniepagina van de Volkskrantsite
08.12.2009
19:14
Vreemd, dat blijven ontkennen tegen alle data in:
http://www.knmi.nl/cms/content/74072/2000-2009_wereldwijd_warmste_decennium
http://www.knmi.nl/cms/viewimage.jsp?number=68216
http://www.knmi.nl/cms/viewimage.jsp?number=66899
08.12.2009
02:03
@Hans
-waterdamp is inderdaad de belangrijkste en wordt indirect beïnvloed door allerlei broeikasgassen die ik hierboven noemde. Omdat er geen directe invloed is op waterdamp door de mens heb ik het er buiten gehouden. Maar lees bijvoorbeeld op wikipedia over de invloed van waterdamp.
-je opmerking over het niet stijgen van de temperatuur over de laatst 10 jaar staat wel in het stuk hierboven en ook hier.
-je opmerking over het niet stijgen van de zeespiegel in de laatste twee jaar ken ik niet en kan ik ook niet vinden op de UC site over ‘sea level change‘. Hoe dan ook is je opmerking zeer discutabel omdat dit soort metingen zoveel variatie laten zien je nooit zo’n stevige opmerking kan maken over zo’n korte periode. Je moet, zoals gedaan wordt, naar patronen over langere periodes kijken om een duidelijk beeld te krijgen. Of de zeespiegel daadwerkelijk nu niet meer stijgt zouden we waarschijnlijk pas over een jaar of 10 kunnen zeggen.
-Ik vind zelf de gestolen e-mails affaire niet echt interessant. Er zijn misschien wat kort door de bocht opmerkingen gevonden gemaakt door klimaat wetenschappers maar verder niet echt iets spectaculairs. Er wordt nu vooral verwezen naar dat een van de wetenschappers schrijft dat ie een statistische truc gebruikt om temperatuurstijging aan te tonen. Maar dit is doodnormaal taal gebruik voor wetenschappers om aan te geven dat ze een slimme methode gebruiken om iets duidelijk te maken. Er is grote consensus dat de gebruikte methode legaal is. Dus zolang er verder niets spectaculairs wordt gevonden lijkt het me een storm in een glas water.
07.12.2009
21:41
Toch een paar kanttekeningen bij dit verhaal:
- volgens mij is waterdamp het belangrijkste broeikasgas in de atmosfeer
- satellietmetingen laten zien dat het de laatste 8 jaar niet verder is opgewarmd
- de zeespiegelstijging is de laatste 2 jaar sterk afgenomen volgens metingen van de University of Colorado
Jammer dat jullie helemaal niets schrijven over de uitgelekte e-mails van de Hadley Climate Research Unit. Hebben jullie daar geen mening over?
04.12.2009
11:22
Alles heeft 2 kanten .
Mensen die expliciet de waarheid bezitten en geen oog hebben voor kritiek .
Moet ik dit echt , gaan uitleggen . kom toch .
De plant die zonder Co2 en fosfaat kan leven moet nog worden ontdekt .
En hoe de kinderen straks over 50 jaar naar deze periode zullen kijken . nou daar zul je van op kijken . als je dat echt wilt weten begin dan eens te vragen aan oude gepesnioneerde wetenschappers die niet meer in het systeem zitten . dus een bepaalde afstand kunnen nemen en
rustig levensbeschouwen kunnen observeren .
even 2 kanten :
1.ik ben niet voor het slaafs olie verstoken
2.en tegen klimaatreligie wetenschap .
je wilt onderzoek met welke termen moet je dan gooien om geld te krijgen .
Dat weten jullie best wel , trouwens daar heb je ook goede advies bedrijven voor .
het overschreeuwen van titels . media training
Nu wordt iedereen en alles door het systeem mee gezogen . Mijns inziens moet de wetenschap een rots in de branding zijn .
Beste mensen laten we de wetenschap weer op het rechte pad brengen en houden .
02.12.2009
18:53
Zij het volgende citaat gegeven: “hele berg data en wetenschappelijke modellen die allemaal wezen in de richting van een catastrofe”. Bij het citaat is geen juiste bronvermelding aanwezig. Door het ontduiken van deze bewijslast is het artikel onbetrouwbaar.
Hier volgt uit dat het gebruik van het woord ‘allemaal’ onjuist is, waardoor het citaat in dit geval niet in zijn geheel de waarheid toont. Er zijn namelijk wel degelijk wetenschappelijke modellen die niet in de richting van een catastrofe wijzen.
Verder raad ik u aan om het boek ‘Goochelen met getallen’ van Hans van Maanen eens door te nemen. Want hopelijk snapt u dan dat een aantal gepubliceerde rapporten niet correct zijn, doordat bepaalde gegevens zijn gemanipuleerd. Juist hierdoor is de discussie eigenlijk begonnen (*). De waarheid is namelijk soms zo verdraaid, dat de door u beschreven ‘sceptici’ niet meer serieus worden genomen. Het is dan ook raar dat u de boodschap van deze ‘sceptici’ niet wetenschappelijk hebt durven onderbouwen.
Verder moet de mens de rol van deze ‘sceptici’ in de wetenschap niet vergeten.
Exempli gratia.
De vierkleurenstelling is in 1879 onjuist bewezen. Door een kritische wiskundige is vervolgens in 1890 de fout in het bewijs gevonden.
Juist door deze ‘sceptici’ wordt er kritisch naar de wetenschap gekeken, waardoor mogelijke fouten kunnen worden opgespoord. Ik geef u daarom het advies om voortaan uw artikelen genuanceerder weer te geven. Want de informatie die u in dit artikel geeft is in dit geval onvolledig.
(*): Het sluiten van een kolencentrale.
02.12.2009
13:29
Iedereen lijkt in deze discussie altijd te vergeten dat CO2 maar 0,04% uitmaakt van de totale samenstelling van de aardatmosfeer.
Zie:http://nl.wikipedia.org/wiki/Aardatmosfeer
De grootste bijdrage van dit miniscule gedeelte wordt geleverd door de natuur zelf door bijvoorbeeld rotting van afvallende bladeren in de winter of vulkaan uitbarstingen.
Ik vind dat iemand nu eens duidelijk moet uitleggen hoe de super kleine bijdrage van de mens aan de CO2 uitstoot zo’n groot effect kan hebben dat wij daarmee de aarde opwarmen.
Volgens mij zijn maatregelen voor het reguleren van de menselijke uitstoot van CO2 gerommel in de marge en zullen totaal geen effect hebben op de opwarming van de aarde.
29.11.2009
12:24
Een mooi stukje!
Sinds het begin van de industriële revolutie is de gemiddelde temperatuur inderdaad langzaam omhoog gegaan, maar als we dit jaar een strenge winter krijgen, zullen veel mensen zeggen: zie je wel, er is eigenlijk niets aan de hand! Het is ook geen optie om tegen mensen in opkomende landen te zeggen dat zij niet teveel energie mogen gebruiken, terwijl wij in het Westen gewoon doorgaan. En dus is het zoeken naar schone alternatieven. Volgens mij is de enige werkelijk goede optie, die ieder land zelf zou kunnen toepassen, kernfusie energie. Daar zou volgens mij dan ook veel meer onderzoeksgeld naartoe moeten gaan.