Regeneratie is een intrigerend onderwerp in de biologie. Wie heeft zich nooit verbaasd over een regenworm die na door midden te zijn gehakt weer teruggroeide tot zijn oorspronkelijke lengte? Ook uit medische hoek trekt het veel belangstelling. Als we er toch eens achter zouden kunnen komen waar wij mensen de mogelijkheid tot regeneratie zijn verloren. Toegegeven, we kunnen onze lever regenereren. Maar daar houdt het dan ook wel mee op. Neem dan kikkers en salamanders. Als je daar een poot afhakt groeit er binnen afzienbare tijd een perfecte nieuwe poot aan. Dat zouden wij ook wel willen.

Regeneratie is het verschijnsel waarbij beschadigde delen van een organisme volledig worden hersteld. Tijdens het regenereren van ledematen vormt zich op de plek van de wond een groep cellen die het blastema wordt genoemd. Dat blastema zorgt ervoor dat alle verschillende weefsels in de verloren poot (de huid, de bloedvaten, de botten) weer gevormd worden.

Men dacht altijd dat de cellen in zo’n blastema helemaal ge-dedifferentieerd waren. Wat wil zeggen dat de cellen werkelijk geen idee meer hebben waar ze vandaan komen en zich helemaal opnieuw in elke richting kunnen ontwikkelen. Voor de kenners van het stamcellen-veld, men dacht dat deze cellen ‘pluripotent’ waren: alleskunners dus.

Dat nu blijkt niet waar te zijn. In een prachtige studie in de axolotl, een salamandersoort uit Mexico, laten Martin Kragl en zijn collega’s zien dat de cellen in het blastema nog precies herinneren van wat voor soort weefsel ze afstammen. Die cellen kunnen vervolgens ook alleen maar weefsel van hetzelfde type maken (zie plaatje hieronder uit een stukje dat Alejandro Sanchez Alvarado in dezelfde issue van Nature over het artikel schreef). Het zijn dus geen alleskunners die cellen, want ze zijn beperkt in hun mogelijkheden.

Begrip van het regeneratie-proces in  kikkers en salamanders is nodig om te begrijpen waar wij mensen de mogelijkheid tot regenereren zijn verloren. Deze studie is een belangrijke stap op weg naar het antwoord.

.