Mijn goudvissen werden vroeger altijd blind, maar kennelijk hadden ze ook kanker kunnen krijgen. Ik wist wel dat naast mensen, ook honden, katten en ratten, kanker kunnen krijgen, maar vissen, dat is nieuw. Een collega van mij doet al ruim twintig jaar onderzoek aan kanker bij vissen in de Noordzee (zie hier en zie hier) en afgelopen weekend stonden de resultaten van een lange termijn studie in de wetenschapsbijlage van de Volkskrant.
Leverkanker bij vissen wordt voornamelijk veroorzaakt door zogenaamde PAK‘s en andere giftige stoffen zoals PCB‘s. PAK’s, ofwel polycyclische aromatische koolwaterstoffen, zijn kankerverwekkend en ontstaan voornamelijk bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen (of andere zaken die je onvolledig wilt verbranden, zoals een sigaret). PCB’s, polychloorbifenylen zaten vroeger bijvoorbeeld in verf of koelvloeistof, maar zijn sinds 1985 in Nederland verboden. Desondanks kunnen deze slecht afbreekbare stoffen nog steeds vrijkomen uit transformatoren en in zee lekken. Beide stoffen komen dus in het mariene milieu terecht en slaan daar neer op de bodem. Vervolgens belanden deze gifitige stoffen dan in organismen die op de bodem leven, zoals in bepaalde vissoorten. Daarnaast verspreiden de stoffen zich door de hele voedselketen. Ze komen bijvoorbeeld ook terecht in vogels die de vissen eten.
En nu het goede nieuws; sinds de negentiger jaren is het aantal vissen met kanker drastisch gedaald. Terwijl in 1985 nog bijna de helft van de oudere botten leverkanker had, is dat nu nog maar een kleine twee procent. Dit komt doordat de Noordzee een stuk schoner is geworden. De overheid heeft de verbranding van fossiele brandstoffen teruggedrongen en het storten van chemisch afval aan banden gelegd, en nu is de concentratie aan PAK’s en PCB’s in het sediment flink afgenomen ten opzichte van twintig jaar geleden. Bodem schoner, vis schoner en wat mij betreft nu op weg naar een meer duurzame visserij!
Schrijf een reactie
Terry Vrijenhoek en Barbara Vreede
Favoriete stukken
05.05.2014
22:11
Beter dat de ziekte is gezakt en het water schoner is nu nog meer duurzame visserij
07.04.2009
22:38
Dick,
als jij DIE Dick bent van de studio uit Hilversum, zou jij dan kontakt met mij willen opnemen via info@masfumats.eu ????
thanxx Jules
10.03.2009
11:50
Schoon is inderdaad een relatief begrip en natuurlijk vervuilen we de zee nog steeds. Ik schreef eerder op SP ook al over de ophoping van plastic.
Wat ik echter belangrijk vind uit dit onderzoek is dat het verminderen van de uitstoot van bepaalde stoffen (door de overheid) wel degelijk op afzienbare termijn vruchten kan afwerpen en de kwaliteit van ons water kan verbeteren. Ingrijpen loont dus! Dat PAK’s kankerverwekkend zijn is immers wel bekend en de concentratie aan PAK’s is afzienbaar afgenomen in de loop van de jaren ’90. Het klopt dat deze concentratie inmiddels weer toeneemt, dus laten we lering trekken uit dit soort studies en vroegtijdig ingrijpen. Dan houden we de zee in ieder geval schoner dan als we niets doen.
09.03.2009
18:39
IMARES zal er goede sier mee maken maar hebben er in feite niets aan gedaan. Maar, in publiciteit zijn ze goed (op hun manier dan, het gaat hen vooral om de commercie!). Wat betreft Dick Vethaak: dat is een zeer betrouwbare figuur en doet heel goed onderzoek.
Geen twijfel dus of de afname van de kankergezwellen bij platvis.
Vethaak vond bijvoorbeeld de meeste gezwellen bij vissen op de grens van zoet en zout zoals bij de Afsluitdijk sluizen.
De vraag waarom die eerste reeks van gezwellen er in de 90er jaren nu wel waren is eigenlijk nooit goed beantwoord. Vethaak stelde de PAKs verantwoordelijk, maar van die stoffen zijn de gehalten nu juist niet gedaald! Kortom, dat is in feite nog een mysterie. Wij zien inderdaad dalingen van gehalten aan PCBs en pesticiden, maar juist ook weer stijgingen van andere stoffen als sommige vlamvertragers, perfluorverbindingen, alkyl-PAKs, triclosan en noem de rest maar op. Hoe dat zich in totaal vertaalt naar een algemene indruk van gezondheid van de zee is bepaald niet eenvoudig weer te geven. Een voorbeeld: er is steeds meer zwerfvuil op zee. Al dat plastic absorbeert stoffen als PCBs etc. Daardoor wordt de zee schoner! Dat plastic op zich is echter een ramp voor de vissen en zeezoogdieren en als daar allerlei vieze stoffen aanzitten, nog een grotere ramp. Dus: zeg het maar: wordt de zee dan schoner of niet…????!
09.03.2009
15:21
lees eens
“Vissen in troebel water ” prof. dr. J de Boer
kennende de achtergronden van dit rapport een zwarte dag voor science
Waar geld en wetenschap elkaar raken …..
je hebt scherpe jonge wetenschappers nodig om schandalige ontwikkelingen aan te pakken
dat is mijn menig
Laten we Dick zijn probleem bij de kop pakken
Daarna kunnen we altijd verder discussiëren desnoods over rotte vis/wetenschap
groeten swnm
09.03.2009
12:02
Beste Dick,
Ik begrijp uw kritiek niet op dit artikel. Heeft u eigenlijk dit peer-reviewed artikel wel gelezen? Er is voor dit onderzoek op verschillende plaatsen in de Noordzee gevist op platvis, men heeft platvissen onderzocht op verschillende soorten kankers, chemische analyses gedaan, etc. Er is helemaal geen gebruik gemaakt van computermodellen.
En de SWNM is gewoon een groepje vissers, die achter een zogenaamd wetenschappelijke organisatie schuilen om daarmee een objectieve, betrouwbare uitstraling naar de buitenwereld te krijgen. Het is gewoon schandalig!
08.03.2009
00:00
biologisch maar reken dit eens mee
de zee is leeg . oke dat is onzin
maar volgens het zelfde instituut is de bot uitgestorven bij de hollandse kust
en wel aanwezig bij de engelse oost kust .
verder is alle jonge vis van de kustzone gevlucht . waarom !!!
07.03.2009
23:58
Als geprivatiseerde wetenschap schop je niet tegen je grootste klanten
biologisch meten , computermoddelen en data sets bieden enorme mogelijkheid
Als je wil weten of iets schoner is kun je dat toch gewoon meten . toxologie
waarom deze omslachtige methode ?
dick wil u een email sturen naar info@swnm.nl
07.03.2009
11:08
Ik ben al jaren aan het strijden tegen dit soort onzin. De lucht wordt ook steeds schoner volgens het RIVM. Maar ik kan niet meer leven in Nederland door de ieder jaar nog steeds toenemenende luchtvervuiling. Ik woon nu 3 jaar ion Thailand en ook hier wordt de lucht nu slechter. Wereldwijid dus. RIVM meet de luchtkwaliteit niet, maar hebben daar computermodellen voor. De eerste de beste die wel gaat meten komt tot totaal andere conclusies. Het wordt tijd dat men stopt met het geloven in overheids propaganda. Op TV en in krant lees je het nieuws dat mensen graag willen zien en horen, niet het echte nieuws. Dat is dat lucht, water, grond en voedsel steeds meer zullen vervuilen, zolang we een westerse industrieele samenleving hebben. Precies hetzelfde geld voor het geld en bank systeem. Zolang er fractioneel reserve banking bestaat, zal; er geen verbetering komen.
06.03.2009
16:45
Netjes en noodzakelijk. Bovendien krijgen enkel oudere botten kanker, net als bij mensen eigenlijk.
06.03.2009
15:43
Oh sorry, dat zei je al: ‘de OUDERE botten’. Dus er is WEL voor leeftijd gecorrigeerd. Netjes hoor
06.03.2009
15:42
Zou het feit dat vissen gemiddeld steeds kleiner en minder oud worden (door zeer intensieve visserij die de grote vissen er steevast uit vist) hieraan bijdragen? Hoe minder oude vissen, hoe minder ouderdomsziektes zoals kanker…
Of is daarvoor gecorrigeerd door de onderzoekers? Wellicht draaf ik door.