Na een oorlog worden er meer jongetjes dan meisjes geboren. Dat gebeurde bijvoorbeeld in Duitsland na de eerste en na de tweede wereld oorlog. Al heel wat biologen hebben geprobeerd een verklaring hiervoor te bedenken, meestal met weinig succes. Zo kwam iemand in de jaren 70 met het idee dat soldaten, net terug uit de oorlog, meer of betere sex hebben met hun vrouwen en dat dat op een of andere manier leidde tot meer zonen. Het aparte is dat het zonen-overschot jarenlang aanhield. Ik geloof er niets van dat soldaten nog in 1950 betere sex hadden omdat ze “net terug” waren uit de oorlog. Bovendien was er geen bewijs dat betere of meer sex überhaupt tot meer zonen leidt.
Nu heeft er iemand in Engeland een serieuze & minder spectaculaire oplossing bedacht. Deze onderzoeker, Corry Gellatly, leidde uit stamboom onderzoek af dat mannen in sommige families gemiddeld meer zonen krijgen en mannen in andere families meer dochters. Blijkbaar is er een gen dat ervoor kan zorgen dat zaad met Y-chromosomen of zaad met X-chromosomen het beter doet. Dit gen heeft (natuurlijk) alleen een effect op zaadcellen en niet op eicellen. Dus de zoon van een man die veel zonen krijgt, heeft grote kans ook veel zonen te krijgen, maar dochter van een man die veel dochters krijgt, heeft geen grotere kans dochters te krijgen dan zonen (eicellen hebben tenslotte altijd een X-chromosoom). Nu zegt Gellatly dat in een oorlog, meestal uit ieder gezin twee zonen in dienst moeten. Een man met veel broers hoeft dan misschien niet in dienst en heeft een grotere kans de oorlog te overleven dan een man met veel zussen. Het resultaat is dat de mannen die na de oorlog “over waren” vaker mannen waren met de variant van het gen dat voor zaadcellen met Y-chromosomen zorgt. En dus worden er na de oorlog meer jongens geboren.
Trouw publiceerde al in December een stukje over dit onderzoek (soms loopt sciencepalooza een beetje achter ;-)), maar Trouw vergat een belangrijk detail. Het idee van Gellatly werkt alleen als uit iedere familie een vast aantal jongens in dienst moeten (bijvoorbeeld altijd twee), onafhankelijk van hoeveel zonen er zijn in het gezin. Alleen dan hebben mannen met veel broers een grotere kans om te overleven.
Slim bedacht Mr Gellatly!
Schrijf een reactie
Barbara Vreede
Favoriete stukken
25.05.2014
09:34
Ooit heb ik ergens gelezen dat de zuurgraad van vagina/uturus hoger wordt in tijden van aanhoudende spanning en dat zaadcellen met Y chromosoom zich daar beter in thuis voelen en grotere kans hebben de eicel te bevruchten.
Op zich een mechanisme dat het gezochte effect kan verklaren, zonder dat een culturele bepaling als broederdienst nodig is. Maar is het waar?
07.02.2009
10:36
Zou het dan niet zo zijn dat het zaad van de oorlogshelden zodanig “beschadigd” (loodvergiftiging, stessfactoren) is dat ze voornamelijk jongetjes voortbrengen? Na 5 jaar heeft de gemiddelde man zijn nakomelingen verwekt en zijn de jochies die te klein waren voor de oorlog aan de beurt.
06.02.2009
09:55
Beste Jacques, je bent weer snel met moeilijke vragen
1) Waarom een vast aantal mannen per gezin belangrijk is? Stel je het volgende voor: alle gezinnen hebben 6 kinderen. De gezinnen met mannen-vaders hebben 4 zonen en 2 dochters, de gezinnen met vrouwen-vaders hebben 2 zonen en 4 dochters. Als uit ieder gezin 2 zonen weggehaald worden, dan hebben de zonen uit het mannen gezin een kans van 1 op 2 om naar de oorlog te moeten, terwijl de jongens uit het vrouwen gezin zeker naar de oorlog moeten. Dus hebben de jongens uit het mannen gezin betere overlevingskansen. En aan het einde van de oorlog zijn er relatief meer mannen uit mannen gezinnen over.
Als alle jongens in dienst zouden moeten, alleen afhankelijk van hoe oud ze zijn, dan hebben de zonen uit de verschillende gezinnen evenveel kans te overleven. Resultaat zou dan zijn dat er na de oorlog minder mannen zijn, maar de verhouding tussen mannen uit mannen gezinnen en mannen uit vrouwen gezinnen zou dan niet veranderd zijn, en er zou geen zonen overschot ontstaan.
2) Goeie vraag, ik heb eerlijk gezegd geen idee.
3) Ja, het zou best kunnen dat de legers zelf invloed hebben, maar dan zou het net andersom moeten zijn. Als zonen uit vrouwen gezinnen vaker in dienst moeten (zij hebben geen broers die al in dienst zijn geweest), dan zou ik verwachten dat soldaten kinderen vaker dochters zouden moeten zijn. Ik heb geen idee of dit al getest is, en of het mogelijk is dit te testen. Bijhouden wie de vader is van welk kind is natuurlijk niet zo makkelijk, en ik denk dat die gegevens er misschien gewoon niet zijn.
06.02.2009
08:29
Een heel plausibele theorie, maar ik snap een paar dingen niet.
1) Waarom is het van belang dat er een vast aantal mannen per gezin onder de wapenen gaan? In een gezin zullen altijd een aantal kinderen te jong of te oud zijn om de wapenrok aan te trekken. Het lijkt me dat de theorie het meest op gaat in situaties waar alle beschikbare mannen in dienst moeten, zoals indertijd in nazi Duitsland.
2) Hoe komt het dat de situatie na verloop van tijd weer leidt tot een overschot aan vrouwen?
3) Zouden de legers zelf niet van grote invloed zijn? Het aantal mannen van mannen-vaders is in legers volgens deze theorie het grootst. Bekend zijn de Canadese nakomelingen in Nederland, maar recent is ook bekend geworden dat met name de Russen in duitsland en Polen nogal wat nakomelingen achtergelaten hebben.