Dit is het tekstboek dogma: een virus is een niet-levende, organische entiteit die cellen van wel-levende wezens (bacteriën, schimmels, ééncelligen, planten en dieren) infecteert en gebruikt voor replicatie . Een virus is dus klein en eenvoudig. Dachten we.

De virologische wereld werd in 2003 opgeschud nadat een ‘reuzenvirus’ was ontdekt dat groter was dan sommige bacteriën. Dit virus, genaamd Acanthamoeba Polyphaga Mimivirus (APMV) ‘groeit’ in Amoebes en kan onder een normale lichtmicroscoop gezien worden (normaal heb je daar een electronenmicroscoop voor nodig). Dat was de eerste aanval op het virus-dogma.

Nu onthult dezelfde groep wetenschappers deze week in Nature een nieuw virus dat parasiteert op een ‘strain’ van dit reuzenvirus. Dit virus (toepasselijk genaamd ‘Sputnik’ naar de eerste menselijke satelliet) groeit weliswaar niet in APMV, maar maakt misbruik van APMVs virusfabriek in Amoebes. Sputnik verspreidt zich waarschijnlijk door zich te verstoppen in APMV, en lift zo mee van amoebe naar amoebe. Nadat APMV een amoebe infecteert, neemt Sputnik de boel over wat resulteert in minder productie van APMV virusdeeltjes, en zelfs misvormde APMV virusdeeltjes. APMV heeft dus wel degelijk last van deze parasiet. De wetenschappers hebben zelfs een sexy naam bedacht voor deze klasse van virussen: virofagen, naar analogie van bacteriofagen: virussen die bacteriën infecteren.

Omdat APMV een virus is dat zelf ook ‘ziek’ kan worden van een ander virus, maken sommige wetenschappers en media de boude uitspraak dat dit reuzenvirus ‘alive’ is. Is dit de genadeslag voor het virus-dogma? De discussie is weer es losgebarsten hoor: leven virussen?

Volgens het eerdergenoemde tekstboek moet je om geclassificeerd te worden als ‘levend’ 1. jezelf voortplanten; 2. stofwisseling hebben (dwz: je neemt moleculen op uit je omgeving, doet er wat mee in je cel(len) en vervolgens scheid je de afvalstoffen weer uit.) Het antwoord is dus: Nee, dit virus leeft niet want het heeft geen eigen stofwisseling.

Ik vind de hele discussie ook helemaal niet relevant. What’s in a name? Moet je ‘levend’ zijn om stand te houden in deze wereld? Zelfs al zouden we dit reuzenvirus het label ‘levend’ geven, verandert dat dan iets? Feit is dat biologische entiteiten continu met elkaar in aanraking komen, op elkaar paratiseren, samenwerken, en elkaar opeten. Dit grote virus speelt gewoon zijn rol in het spel. Laten we er nou maar gewoon van genieten, dat coole reuzenvirus!